“Op de Pretoriusstraat was geen werkplaats, dat was alleen opslag. Daar waren de hokken voor graniet, de hokken voor cement. ’s Morgens pakte je daar al je spullen. En dat werd of weggebracht, of je huurde een bakfiets”.”Wij werkten veel, zeg maar bij de mensen thuis. Een douchebak maakte je gewoon ter plekke. Dus je stortte het beton en dan het graniet er overheen”.
De Haagse Electriciteitsfabriek, de oudste energiecentrale van Nederland
In 1901 besluit de Haagse gemeenteraad de elektriciteitsvoorziening in eigen hand te nemen met de bouw van de Haagsche Electriciteitsfabriek. Nog steeds komt daar warmte en stroom voor Den Haag vandaan.
“Toen ik net begon, had de RMI ongeveer 83 bezorgers, met ieder een afgebakende wijk. De wagens vielen wel op in het straatbeeld door hun groen-gele kleuren! De bezorgers kwamen ‘s morgens vroeg tussen 5 en 6 uur laden via de “uitrij-stations” die in Den Haag o.a. in de Mandarijnstraat, Keizerstraat en Spaarnestraat waren gevestigd. Ze waren dan afhankelijk van de grootte van de wijk tussen 2 en 4 uur klaar.”
“Het was in die tijd heel gewoon dat de mensen een tas aan de deur hingen met hun bestelling; in sommige gevallen had de bezorger zelfs een sleutel en kon het huis in! Afgerekend werd een keer per week of zelfs per maand als men dat wilde”.
Het restauratieproces van de terrazzoplaat van stap tot stap.
In 2008 werd door de SHIE een verrassende ontdekking gedaan. Aan de gevel van de Pretoriusstraat 40-46 in Den Haag bleek een terrazzo reclameplaat te hangen van de Firma Rosa. De reclameplaat was zwaar aan restauratie toe. Er liep onder meer een grote scheur over de hele breedte van de plaat.
Op 18 mei is een start gemaakt met de restauratie van een aantal muurreclames aan de zijmuur van Tasmanstraat 147. Een deel van de reclames wordt volledig gerestaureerd, terwijl de overige geconserveerd zullen worden.
G.N. Itz was in de negentiende eeuw stadsbouwmeester van Dordrecht. Voor de uitvoering van een van zijn brugontwerpen, de Lange IJzeren Brug, gebruikte hij Haags ijzerwerk van de firma Enthoven.
“…een hele grote machine, die was tweedehands gekocht van een bierbrouwerij. Er zat een generator aan waar je dus stroom mee kon opwekken. Die stoommachine werd in de winter gebruikt tussen 17.00 en 19.00 uur want, dat was de tijd dat de straatverlichting aanging en ook de verlichting in de huizen. Dan kwam er een piek en het net was daar niet op berekend. Fabrieken hadden een extra belasting voor stroomverbruik tussen 17.00 en 19.00 uur en dat was bijna een verdubbeling. Die stoommachine was schitterend om te zien. Ik zie het nog voor me… Dan moesten die stokers en alles wat vrij was onmiddellijk komen tegen die tijd en dan stonden ze de twee lage drukketels, met elk twee vuurgangen, die werden dan helemaal vol gegooid met kolen en die ketels werden op getast tot het maximum wat ze konden hebben aan druk. Dan was het tegen vijven en dan werd de stoommachine aangezet, die kwam dan langzaam op gang en dan kreeg je ineens een hapering want dan werd er overgeschakeld van het net naar het net van de stoommachine. Dan mocht je in de fabriek maar heel weinig stroom gebruiken.”
Een monument op het voormalige Gemeentelijke Industrieterrein.
Naast de Gemeentelijke Energiecentrale, op de hoek van de De Constant Rebecquestraat en de Marnixstraat verrees in de jaren vijftig een monumentaal gebouw voor de Plaatselijke Telefoondienst. Inmiddels is het gebouw in handen van een woningbouwcorporatie die er een nieuwe bestemming aan gaat geven.
Den Haag heeft nog twee gashouders. Deze dienden om levering van gas te kunnen garanderen. De gashouders zijn nu drinkwaterreservoirs. Mocht ook dit verleden tijd worden dan zijn er interessante mogelijkheden om deze topmonumenten opnieuw te gebruiken.