Haagvaarder 8 (hoofdartikel)

Zoppi Koperbewerking, een jubileum 1916-1996

Het was de zilversmid J. B.M. Zoppi (1886-1964), die in 1916 aan de Herderinnestraat 18 een zilversmederij begon. Aanvankelijk leverde het bedrijf vooral voor de kerken in Den Haag. In de jaren 60 kwamen er ook andere opdrachtgevers in beeld. De firma was toen inmiddels verhuisd: eerst naar het pand van de voormalige machinefabriek van Spoor & Wijnvoord aan de Zoutkeetsingel en in 1941 naar de Jacobastraat. Hier ontwikkelde Zoppi zich tot een gespecialiseerd koperbewerkingsbedrijf, dat veel werk voor monumentenzorg verricht, maar ook antiek restaureert. Een andere specialiteit is de uitvoering van ontwerpen van kunstenaars, zoals Pieter Laurens Mol en Carel Visser. Op 19 maart bestaat de firma 80 jaar.

Van tekening tot produkt

Bij een met de hand vervaardigde buitenlantaarn worden bij de firma Zoppi dezelfde handelingen verricht als een eeuw geleden. De vervaardiging gaat als volgt in zijn werk. Als eerste maakt men een werktekening of er wordt naar een oud model als voorbeeld gewerkt. Vervolgens bekijkt men of er speciaal gereedschap gemaakt moet worden, bijvoorbeeld zetmallen voor het maken van de profiellijsten. In de volgende fase wordt de lantaarn in etappes opgebouwd. Er worden uitslagen gemaakt en op de koperen plaat afgetekend, uitgeknipt of uitgezaagd. Dan wordt het koper in de juiste vorm gewalst, gezet of geklopt.

De ornamenten, die de lantaarn veelal sieren, worden eerst in hout uitgestoken of gedraaid, daarna maakt men gietvormen en vervolgens kunnen de ornamenten in messing of lood worden gegoten. Na het gieten worden de ruwe ornamenten opgewerkt. De profiellijsten of andere ornamenten worden met de figuurzaag uitgezaagd en daarna in de juiste vorm gebracht. In dit stadium aangekomen voor de onderdelen in de juiste volgorde in elkaar gesoldeerd. Het overtollige tin wordt weg gevijld en geschuurd, waardoor mooie scherpe hoeken en verstekken ontstaan.
Als de lantaarn is opgewerkt wordt hij in een etsende grondlak gezet, daarna in de bekende donkergroene kleur afgelakt en van glas voorzien. De ornamenten worden waar nodig met bladgoud verguld. De lantaarn is daarmee gereed en kan worden opgehangen aan de gevel. De tijd heeft op de beschreven manier van werken geen invloed gehad; in de eeuwenoude traditionele werkwijze van de lantaarnmaker is niets veranderd.

Een breed assortiment

Zoppi Koperbewerking levert niet alleen lantaarns maar ook vele andere objecten voor historische gebouwen. De Rijksgebouwendienst is dan ook één van de belangrijkste opdrachtgevers van de firma. Onlangs restaureerde Zoppi de acht bronzen kronen in de zaal van de Eerste Kamer. Tevens leverde men de zes bronzen tafellampen, die de twaalf provincies aan te Eerste Kamer schonken ter gelegenheid van het gereedkomen van de restauratie. Ook aannemers en architecten, die veelal in samenwerking met monumentenzorg aan restauraties werken, behoren tot die cliëntèle van de firma. Daarnaast worden er regelmatig restauraties verricht aan historische objecten in opdracht van musea en antiquairs. Verder werkt Zoppi ook voor beeldende kunstenaars. In de jaren 60 werden als eerste beelden van de bekende Haagse beeldhouwer Aart van den IJssel hier vervaardigd. Daarmee is een breed assortiment van producten ontstaan, dat zich uitstrekt van historische voorwerpen tot moderne beeldhouwwerken. Aan de Jacobastraat 19 zet Theo Noordanus met zijn beide collega’s Ruud van Hoek en Ron Korving de traditie van de koperbewerking ook na 80 jaar nog steeds met enthousiasme voort.

Koos Havelaar

Bronnen:

• Interview met Th. H. Noordanus
• J. Blasweiler en K. Havelaar, Jacobastraat Vooruit 1882-1994, Den Haag 1994.