Haagvaarder 90 (hoofdartikel)
Machinefabriek L. Pleyte, Wagenstraat 150-154
Zeventig jaar lang toonden grote letters op de gevel van het Wagenplein dat hier machinefabriek L. Pleyte gevestigd was. In 2004 verdween het bedrijf en werd een herinnering. Maar wie was toch L. Pleyte en wat voor werk deed dit bedrijf, vermoedelijk de laatste machinefabriek binnen de Haagse grachtengordel?
Lourus (Louw) Pleijte werd in 1879 geboren in Middelburg. Getrouwd in 1903, treffen we hem in 1904 daar aan als bankwerker en in 1907 als compagnon in de rijwielzaak van G. Wolders in de Hoogstraat in Middelburg.
In 1910 is Pleijte bankwerker geworden aan de werkplaatsen van de Zeeuws-Vlaamse tramweg-maatschappij (ZVTM) in Draaibrug, vlak bij Aardenburg. Zijn groeiende maatschappelijke positie blijkt als hij daar het woord voert bij de begrafenis van de plaatselijke arts. Eind 1913 trekt Pleijte naar Rijswijk. In 1916 woont hij in de Gerard Doustraat in Den Haag.
Pleijte wordt rond 1920 directeur van de smederij van de familie Cusell aan de Nieuwe Molstraat. Cusell is in 1919 overleden en zijn vrouw en kinderen vinden in Pleijte een nieuwe bedrijfsleider. Het bedrijf wordt daarbij omgezet tot Mecuzo, Metaalindustrie v.h. Wed. J.F. Cusell en Zn. Daar ontwerpt Pleijte zijn aandacht trekkende ‘dubbelwerkende wrijvingskoppeling’. Deze koppeling voortkomt schokken bij het noodzakelijk veel schakelen van langzaam rijdende, zware vrachtwagens, zoals bij de wagens van de Haagse Gemeentereiniging.
Begin 1928 start Pleijte zijn eigen machinefabriek, Pleyte gespeld. Groenewegje 121-122 biedt ruimte voor zijn ‘Herstelplaats van machines motoren, werktuigen, automobielen’. De Hinderwetvergunning spreekt van een “door electromotoren gedreven metaalbewerkingsinrichting met smederij en autogene lasch- en snij-inrichting“. In 1934 verhuist het bedrijf naar de Wagenstraat 152, oftewel het Wagenplein. Het pand is onderdeel van een rij van drie huizen die het bedrijf in de loop der jaren allemaal in gebruik zal nemen. Het adres wordt dan Wagenstraat 150-154. Deze huizen vestigden eerder onder meer een rijtuighandel, autodealer (Renault) en een depôt van Van Nelle.
Het bedrijf specialiseert zich nu in dienstverlening aan de grafische industrie. Pleyte kon, door de locatie van het bedrijf, de toen in de binnenstad veel aanwezige (kranten)drukkerijen een zeer snelle service bieden. Een groot voordeel in deze sector.
Ondertussen was de dochter van Pleijte in 1929 getrouwd met J.J.H. Helders (geb. 1902), eveneens werktuigbouwkundige. Het echtpaar woont eerst boven het bedrijf aan het Groenewegje en verhuist dan mee naar het Wagenplein. Helders zou in de loop der jaren steeds meer taken van Pleijte overnemen en wordt uiteindelijk de directeur/eigenaar.
Na de oorlog groeit de reputatie van Pleyte als ‘grafische machinefabriek’. Toen in 1956 hoofdmonteur Fuit jubileerde, verscheen zelfs A.G. Sijthoff, directeur van het Sijthoff concern, op de receptie. Nog meer feest gaf al eerder het huwelijk van een dochter van Helders met R.F. Sciarone (1932-1989). Ook hij komt in het bedrijf te werken en volgt Helders op als mede-eigenaar en directeur.
Rond 1970 was Pleyte hét bedrijf voor (kranten)drukkerijen in Nederland. Een advertentie in het Dagblad van het Noorden in Groningen, ook een klant, toont hoe specialistisch de producten en diensten waren die Pleyte leverde. Het gaat onder meer om “galeienkasten, lood- en vormenwagens, lik-, letter- en distributierollen en inkttankinstallaties”. Maar …. het werd steeds lastiger om vanaf het drukke Wagenplein producten aan en af te voeren én de digitalisering van druktechnieken kondigde zich aan.
Materia Nova, een nevenbedrijf van Pleyte, dat gespecialiseerde apparatuur leverde aan voornamelijk zieken- en bejaardenhuizen, geeft uitkomst. Het maken van hun producten, als automatische bedpanspoelers en elektrisch verwarmde voedseltransportwagens, geeft Pleyte veel werk.
Na het overlijden van R.F. Sciarone in 1989 nam zijn zoon H.P. Sciarone de leiding van het bedrijf over. Het werk voor de drukkerijen was inmiddels grotendeels weggevallen en de locatie van het bedrijf werd steeds meer een nadeel.
In 1998 wil de gemeente de Wagenstraat opknappen en voor Pleyte was in die plannen geen plaats meer. In 2004 sluit het bedrijf. De naam Pleyte en Materia Nova worden verkocht en achter de voorgevels worden de panden gesloopt en vervangen door een café-restaurant en studentenwoningen. Rest slechts …. de herinnering.
Hans Klomp
Bron:
Haagsche Courant, 6 december 1924, p.2.
