Haagvaarder 89 (hoofdartikel)
Vredestein, een naam in rubber
Door Goodyear werd in 1852 het harden van kaoetsjoek (gummi elasticum) uitgevonden in het product eboniet met een zwarte kleur en een grote hardheid. In 1908 werd ir. E.L.C. Schiff sr. (1864-1949) eigenaar van de Nederlandse Guttapercha Maatschappij in Delft. Guttapercha is een product dat wordt verkregen uit het melksap van guttaperchabomen uit Indonesië. Het lijkt enigszins op rubber, maar is harder.
Loosduinen
De fabriek zocht een nieuwe huisvesting. De heer Schiff ontmoette in Loosduinen de eigenaar van de groentekwekerij Vredestein. Hij nam het huis en de grond over en vestigde zich daar in 1909 als N.V. Rubberfabriek Vredestein en startte met de productie van guttapercha schoenhakken. Het materiaal bleek niet geschikt voor de hakken en men ging over op gevulkaniseerd rubber. Weldra werd de productie uitgebreid met de fabricage van fiets- en autobanden.
Met de inventie van de Benz Patentwagen in 1886 startte de productie van automobielen in de industrielanden. Ook de belangstelling voor de fiets leidde tot grote productie. Het lag dan ook voor de hand, dat Vredestein zich ging richten op het maken van rubberen luchtbanden. Het bedrijf specialiseerde zich verder in andere producten uit rubber, zoals schoenhakken, tennisballen, vloerbedekking, laarzen en binnenballen voor voetballen.
De oudste Vredestein band ter wereld zit vast op een reservewiel van een Spyker auto 7-HP Two-Seater. Deze Spyker, ook bekend als ‘Oude Schicht’ uit de stripverhalen van Maarten Toonder, is te zien in het Louwman Museum.
Rijwielfietsbanden
Na het succes van de fietsbandenproductie in Loosduinen werd een nieuwe fabriek gesticht in Doetichem. Op 6 augustus 1934 werd “te tien minuten over twaalf uur in tegenwoordigheid van de President-Commissaris der fabriek de WelEd. Gestr. Heer Ir. E.L.C. Schiff Sr.” de eeste band geproduceerd. Er volgden nog miljoenen buiten- en binnenrijwielbanden.
In het orgaan voor het personeel van de N.V. Vredestein te Doetinchem, de extra uitgave ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van de directeur de heer G.J. Oorlog, spreekt hij zijn devies uit: “Vredestein het beste in elk opzicht”. De directie van Vredestein Loosduinen roemde de directeur van de rijwielbandenfabriek te Doetinchem om zijn bijzondere aanleg voor organisatie. Hij bouwde met zijn mensen een gezond verkoopsysteem op met als gevolg een grote kring van enthousiaste afnemers in de rijwielhandel. “Vredestein, een Naam in Rubber” heeft in deze sector een grote betekenis gekregen en kreeg als vanzelf de reclameslogan “Vredestein tevreden zijn” mee. Binnen de Groep Vredestein kwamen ook enige jaren de merken Radium en Hevea op de markt voor de rijwielbanden.
Bromfietsbanden
In Doetinchem werd in 1949 begonnen met de vervaardiging van ‘bromfiets’banden. Een grote afnemer was Van der Heem voor de buiten- en binnenbanden voor de Rijwiel Solex®. Volgens Van der Heem was het Vredestein gelukt een bedrijfszekere luchtband voor de Solex te vervaardigen, waarbij de voor deze bromfiets benodigde energie van het benzinemotortje via een carborundum rol en via de luchtband wordt overgebracht op het voorwiel. In alle dagbladen in de advertenties van R.S. Stokvis & Zonen N.V. werd bij de 500.000ste Solex dit succes nog eens onthuld. Met trots was hieraan door Vredestein toegevoegd: 1 miljoen Vredestein banden.
Einde Loosduinen
In 1977 werd het einde van Vredestein-Loosduinen ingeluid. Niemand zag Vredestein graag vertrekken. Veel Hagenaars hebben een mooie baan gehad op kantoor, verkoop en in de productie. In 1981 werd begonnen met de sloop van het Vredesteincomplex aan de Haagweg. De Laan van Vredestein herinnert nog aan de fabrieken van Vredestein in vroegere tijden. In 2014 vond een vrijwilliger van het Louwman Museum in en rond zijn huis in Loosduinen, in de grond achtergebleven handvatten, banden reparatiespullen voor dames- en herenrijwielen, onderzetter en een rijwielbuitenband.
De merknaam Vredestein wordt voortgezet voor autobanden, gefabriceerd bij Apollo Vredestein B.V. te Enschede. Daar is ook het Vredesteinmuseum gevestigd aan de Ir. E.L.C. Schiffstraat 370. Openstelling is op verzoek. (Tel: 053 4 888 888).
W.P.M. van Wezel
Oud-medewerker van R.S. Stokvis & Zonen N.V. Den Haag en vrijwilliger Louwman Museum
Bronnen:
J. van Bohemen, Rubber 100 jaar Vredestein, Enchede 2008
Hechte Banden, Vredestein Doetinchem, mei 1959
“Rubber uit Loosduinen”, Haagsche Courant, 25 april 1998
V.D.H.-tje, nr. 796, 14 juni 1963
Informatie van A. de Wilde Loosduinen, juni 2014
