Haagvaarder 107 (hoofdartikel)

Nieuw in Oud, Binckhorst Den Haag

Herbestemming industrieel erfgoed

Het idee voor de publicatie ontstond in het kader van de recente ontwikkelingen in de Binckhorst waarbij de nieuwbouwplannen vooral centraal staan. Uiteindelijk is er wel rekening gehouden met de historie van het gebied en zijn diverse industriële complexen als bijzonder bestempeld en enkele zelfs als gemeentelijk monument aangemerkt. Daarmee is een voorwaarde voor behoud op langere termijn gerealiseerd. Voor behoud is echter wel herbestemming noodzakelijk, een nieuwe functie voor een oude fabriek. Juist op het moment dat het er om gaat spannen in de Binckhorst, hoe de gemeente en de projectontwikkelaars met de historie van het gebied omgaan, hebben we als SHIE het idee opgevat om te inventarisaren wat de stand van zaken anno 2020 is ten aanzien van herbestemming van het industrieel erfgoed.

Een spraakmakende keuze

Het grootste deel van de publicatie wordt in beslag genomen door een selectie van twaalf herbestemmingsprojecten. Stuk voor stuk zijn het bijzondere gebouwen of complexen, die met respect voor hun verleden zijn getransformeerd nadat ze hun oorspronkelijke functie hadden verloren. Het oudste complex is Bink36 (vanaf 1915), de voormalige Centrale Werkplaats van de PTT en het meest recente is het voormalige kantoorgebouw en de drukkerij van de SDU (2004) beide aan de Binckhorstlaan. Bink36 is zonder meer het grootste en meest authentieke fabriekscomplex dat de Binckhorst nog rijk is en waarin nu een paar honderd bedrijven zijn gehuisvest.

Naast bedrijfsverzamelgebouwen is er bij herbestemming in de Binckhorst ook steeds meer oog gekomen om woningbouw in de met name nieuwere complexen onder te brengen. Dit levert verrassende resultaten op, die in het boek ook mooi in beeld zijn gebracht. Ook restaurants zijn een geliefde nieuwe bestemming met steeds een sfeervol interieur met een vleugje industrieel verleden.

Bijzonder vormgegeven boek

Nieuw in Oud, Binckhorst Den Haag kan gezien worden als tweede deel van een serie met de bijzondere vormgeving van de ontwerpers Vivienne van Leeuwen en Rick Bekker van Eindeloos. Het eerste deel verscheen in 2013 ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de SHIE en boekstaafde 20 herbestemmingsprojecten in de Haagse regio. Het kartonnen omslag bestaat uit hergebruikt papier waarin de titel is uitgesneden. Ook het nieuwe boek heeft een vergelijkbaar hergebruikt jasje met in wit de titel gedrukt met daar omheen een kleurige papieren stofomslag met een collage van foto’s uit de inhoud. Dit omslag is iets korter zodat de omslag en de binding nog zichtbaar zijn. Ook de binding is apart met kleurig garen en een ‘open rug’ waarin het resultaat van het bindproces van de katernen is te zien. Het interieur is door het veelvuldig gebruik van grote foto’s zeer kleurrijk. Dit wordt verstrekt door het gebruik van diverse kleuren in de teksten met grote letters.

Ieder hoofdstuk over een specifieke locatie start met een foto van de huidige situatie over anderhalve pagina met rechts een korte tekst met de basisgegevens van het object. De verhalen worden geïllustreerd met zowel historische foto’s als recente opnamen van fotograaf Gert van Santen en zo her en der prijken historische reclames. Afwijkend zijn de twee op geel gedrukte, iets kleinere, fotokaternen met kunstwerken en water gerelateerd erfgoed.

Toekomst van het erfgoed

De twaalf in het boek besproken projecten staan nu nog in hun oorspronkelijke context, maar de vraag is hoe gaat de directe omgeving er in de toekomst uitzien? Zal er rekening worden gehouden met de historie van deze complexen en krijgen ze voldoende ruimte om tot hun recht te komen, om vrij te kunnen ‘ademen’? Worden het geen Madurodam elementen in een woud van torenflats? Allemaal vragen die de komende tijd actueel zijn. De integratie van het industrieel erfgoed in de nieuwbouwplannen van de Binckhorst blijft een zaak om goed te volgen.

Koos Havelaar