Eรฉn van de oudste bedrijven en de enige multinational van Den Haag. Na omzwervingen in het centrum kwam Shell terecht in het Benoordenhout met een rijke staalkaart aan architectuur.
Historisch overzicht
1880ย A.J. Zijlker ontdekt olie in de concessie Telage Said.
1883ย Zijlker verkrijgt een concessie van de sultan van Langkat voor de opsporing en winning van aardolie.
1887ย Dordsche (later Dordtsche) Petroleum Maatschappij opgericht.
1890ย NV Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Exploitatie van Petroleumbronnen in Nederlands-Indiรซ opgericht. Zijlker draagt zijn concessie over aan de NV. Hij overlijdt in dit jaar. De olie wordt voornamelijk gebruikt voor verlichting.
Het bedrijf houdt kantoor in het woonhuis van de directeur J.A. de Gelder aan de Celebesstraat 92 in Den Haag.
1892ย J.B.A. Kessler directeur van de Koninklijke. Het kantoor verhuist naar Hofstraat 65b.
1894ย Raffinaderij Pangkalan Brandan in vol bedrijf. Export van lampolie onder de merknaam Crown Oil naar China en Malakka. De Koninklijke geeft voor het eerst dividend.
Olie wordt benut als stookolie voor schepen. Het โwaardelozeโ bijproduct benzine vindt door de opkomst van de benzinemotor toepassing.
1895 ย Het kantoor van de firma verplaatst naar de Adelheidstraat 4.
1896ย M. Samuel begint een eigen olieproductie op Borneo. H.W.A. Deterding komt in dienst van de Koninklijke en wordt in 1901, na de dood van J.B.A. Kessler, directeur-generaal.
1898ย Kantoorย gevestigd aan het Buitenhof boven cafรฉ-restaurant Riche. Het personeelsbestand groeit hier uit tot 30 personen.
1899ย De Koninklijke begint voor het eerst activiteiten buiten Nederlands-Indiรซ met een deelneming in de Roemeense oliewinning.
1902ย Bouw van de eerste Nederlandse benzine-installatie, de basis voor de latere raffinaderij in Pernis. Het hoofdkantoor verhuist naar Parkstraat 6.
1903ย Oprichting van The Asiatic Petroleum Company, ltd als gezamenlijke verkooporganisatie van de Koninklijke en Shell.
1904ย De Koninklijke start een eigen rederij: de Nederlandsch-Indische Tank Stoomboot Maatschappij. Het kantoor verplaatst naar Lange Vijverberg 2.
1907 ย De samenwerking tussen de Koninklijke en Shell Transport and Trading krijgt verder vorm in de Koninklijke/Shell Groep. Beide maatschappijen blijven zelfstandig, maar brengen hun eigendommen onder in werkmaatschappijen. Voor de Koninklijke is dat de BPM (Bataafsche Petroleum Maatschappij).
1910ย De Vulcanus, de eerste tanker met dieselmotoren te water.
1912ย De groep begint activiteiten in de VS. Shell krijgt een contract voor olieleveranties van de Britse vloot. Introductie van aandelen koninklijke op de Londense beurs.
1914ย Opening laboratorium Amsterdam. Grote verliezen van de vloot door de Eerste Wereldoorlog.
1915ย Opdracht voor de bouw van een groot hoofdkantoor, naar ontwerp van de architecten gebroeders M.A. en J. van Nieukerken, ย aan de Carel van Bylandtlaan in Den Haag. Vijf jaar later werken er 607 mensen op het kantoor.
1919ย Shell Aviation Service opgericht.
1928 ย Oprichting van de kunstmestfabriek MEKOG, de eerste chemische onderneming van de Groep.
1928-1930ย Uitbreiding van het hoofdkantoor aan de Van Bylandtlaan. Er werken dan 788 personeelsleden.
1929 ย Begin van de diversificatie binnen het bedrijf. Oprichting van de Shell Chemical Corporation in de VS als pionier op het gebied van chemische stoffen uit aardolie, aardgas en oplosmiddelen als bijproduct van de raffinaderijen
1936ย Deterding treedt af en wordt opgevolgd door ir. J.E.F. Kok als directeur-generaal.
1938ย De firma levert 10% van de wereldaardolieproductie. De tankervloot bestaat uit 180 schepen.
1938-1946ย Bouw van een nieuw kantoor aan de Wassenaarseweg naar ontwerp van J.J.P. Oud.
1939 ย Begin Tweede Wereldoorlog. The Hague Party zet in Londen een schaduworganisatie van het Haagse kantoor op.
1940ย Inval van de Duitsers in Nederland. De zetel van de Koninklijke wordt verplaatst naar Curaรงao.
1943ย Olievondsten in Oost-Nederland.
1947ย Oprichting van de NAM, gemeenschappelijk bezit van Shell en Esso. Aankondiging van grote investeringen in Nederland, onder meer in de fabricage van plastics.
1949ย De bundeling van de opkomende chemische industrie op het terrein van Shell Pernis gaat onder de naam Shell Chemische Fabrieken NV. verder.
1951-1954ย Uitbreiding hoofdkantoorcomplex aan de overzijde van de Van Bylandtlaan naar ontwerp van architect D. Roosenburg.
1956ย Sluiting Suezkanaal, eerste energiecrisis in Europa.
1959ย Canadian Eagle Oil Company Ltd overgenomen. Nieuwe organisatie in Londen en Den Haag. Aardgasvondst in Slochteren.
1960ย Oprichting van de OPEC.
1966 ย Shell trekt zich terug uit Indonesiรซ.
1969ย Uitbreiding hoofdkantoor met een nieuw complex van 19 verdiepingen aan de Oostduinlaan 75, een ontwerp van de zoon van architect J.J.P. Oud, ir H.E. Oud.
1970ย Overname mijnbouwbedrijf Billiton.
1973ย De oorlog in het Midden-Oosten leidt tot nieuwe energiecrisis.
1976ย Shell breidt belang in kolensector sterk uit. Milieudiscussie brengen het bedrijf tot het opstellen van de Verklaring van Algemene Beleidsuitgangspunten (Business Principles), die regelmatig wordt aangescherpt.
1981-1985ย Grenzend aan het oude hoofdkantoor verrijst een grootse uitbreiding naar ontwerp van de Amerikaanse architecten Skidmore, Owings & Merrill i.s.m. Luyts-De Iongh-Abels-Grasveld (LIAG)
1990ย De eerste eeuw behaald.
1995ย Problemen rond het afzinken van de Brent Spar.
1997ย Oprichting Shell Renewables voor de ontwikkeling van duurzame energie, zoals windenergie, zonnecellen, waterstof en omzettingsprocessen voor biomassa.
2005ย Naam en structuur van het bedrijf gewijzigd in Royal Dutch Shell plc met het hoofdkantoor in Den Haag. Er is nog maar รฉรฉn aandeel Shell, het aandeel Koninklijke houdt op te bestaan.
Afbeeldingen
- Het eerste kantoor van Shell in 1890 aan de Celebesstraat 92, 1943.
- Shell hoofdkantoor tussen 1892 en 1895 aan de de Hofstraat 65b, linker gedeelte van het pand, 1936.
- Shell hoofdkantoor aan het Buitenhof tussen 1898 en 1902 op de etage boven het bekende restaurant Riche, 1950.
- Aan de Parkstraat 6 hield Shell maar kort verblijf van 1902 tot 1904, 1977.
- Lange Vijverberg 1-2 was van 1904-1917 het hoofdkantoor van Shell, ca. 1910.
- Het oude grote Shell hoofdkantoor uit 1917 aan de Carel van Bylandtlaan 30, 1918.
- Het oude grote Shell hoofdkantoor uit 1917 aan de Carel van Bylandtlaan 30, 1920.
- Het Shell hoofdkantoor aan de Carel van Bylandtlaan in een landelijke omgeving, 1940.
- Het oude grote Shell hoofdkantoor uit 1917 aan de Carel van Bylandtlaan 30, 1980.
- Shell BIM-kantoor Wassenaarseweg, voorgevel 1949.
- Shell BIM-kantoor Wassenaarseweg, met het oorspronkelijke benzinestation, 1948.
- Shell BIM-kantoor Wassenaarseweg, met het oorspronkelijke benzinestation, 1940.
- Shell BIM-kantoor Wassenaarseweg, achterzijde met rotonde 1948.
- Shell BIM-kantoor Wassenaarseweg, detail achtergevel, 1942.
- Uitbreiding van het hoofdkantoor aan overzijde van de van Bylandtlaan, 1955.
- Uitbreiding van het hoofdkantoor aan de Oostduinlaan 73-75, 1975.
- De laatste uitbreiding aan de van Bylandtlaan van het Shell hoofdkantoor, 1995.
- De meest recente toevoeging van het Shell-complex aan de Raamweg, 2017.
Locatie(s)
Bronmateriaal
- H. Grabriรซls, Koninklijke olie: de eerste honderd jaar 1890-1990, Den Haag 1990.
- J. Jonker, e.a., Geschiedenis van Koninklijke Shell, Den Haag 2007 (3dl, bijl deel en dvdโs)
- M. van Rooy, Honderzes adressen in Den Haag. De Koninklijke en de Residentie, Den Haag 1986.
- www.shell.nl