Eén van de oudste bedrijven en de enige multinational van Den Haag. Na omzwervingen in het centrum kwam Shell terecht in het Benoordenhout met een rijke staalkaart aan architectuur.
Historisch overzicht
1880 A.J. Zijlker ontdekt olie in de concessie Telage Said.
1883 Zijlker verkrijgt een concessie van de sultan van Langkat voor de opsporing en winning van aardolie.
1887 Dordsche (later Dordtsche) Petroleum Maatschappij opgericht.
1890 NV Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Exploitatie van Petroleumbronnen in Nederlands-Indië opgericht. Zijlker draagt zijn concessie over aan de NV. Hij overlijdt in dit jaar. De olie wordt voornamelijk gebruikt voor verlichting.
Het bedrijf houdt kantoor in het woonhuis van de directeur J.A. de Gelder aan de Celebesstraat 92 in Den Haag.
1892 J.B.A. Kessler directeur van de Koninklijke. Het kantoor verhuist naar Hofstraat 65b.
1894 Raffinaderij Pangkalan Brandan in vol bedrijf. Export van lampolie onder de merknaam Crown Oil naar China en Malakka. De Koninklijke geeft voor het eerst dividend.
Olie wordt benut als stookolie voor schepen. Het ‘waardeloze’ bijproduct benzine vindt door de opkomst van de benzinemotor toepassing.
1895 Het kantoor van de firma verplaatst naar de Adelheidstraat 4.
1896 M. Samuel begint een eigen olieproductie op Borneo. H.W.A. Deterding komt in dienst van de Koninklijke en wordt in 1901, na de dood van J.B.A. Kessler, directeur-generaal.
1898 Kantoor gevestigd aan het Buitenhof boven café-restaurant Riche. Het personeelsbestand groeit hier uit tot 30 personen.
1899 De Koninklijke begint voor het eerst activiteiten buiten Nederlands-Indië met een deelneming in de Roemeense oliewinning.
1902 Bouw van de eerste Nederlandse benzine-installatie, de basis voor de latere raffinaderij in Pernis. Het hoofdkantoor verhuist naar Parkstraat 6.
1903 Oprichting van The Asiatic Petroleum Company, ltd als gezamenlijke verkooporganisatie van de Koninklijke en Shell.
1904 De Koninklijke start een eigen rederij: de Nederlandsch-Indische Tank Stoomboot Maatschappij. Het kantoor verplaatst naar Lange Vijverberg 2.
1907 De samenwerking tussen de Koninklijke en Shell Transport and Trading krijgt verder vorm in de Koninklijke/Shell Groep. Beide maatschappijen blijven zelfstandig, maar brengen hun eigendommen onder in werkmaatschappijen. Voor de Koninklijke is dat de BPM (Bataafsche Petroleum Maatschappij).
1910 De Vulcanus, de eerste tanker met dieselmotoren te water.
1912 De groep begint activiteiten in de VS. Shell krijgt een contract voor olieleveranties van de Britse vloot. Introductie van aandelen koninklijke op de Londense beurs.
1914 Opening laboratorium Amsterdam. Grote verliezen van de vloot door de Eerste Wereldoorlog.
1915 Opdracht voor de bouw van een groot hoofdkantoor, naar ontwerp van de architecten gebroeders M.A. en J. van Nieukerken, aan de Carel van Bylandtlaan in Den Haag. Vijf jaar later werken er 607 mensen op het kantoor.
1919 Shell Aviation Service opgericht.
1928 Oprichting van de kunstmestfabriek MEKOG, de eerste chemische onderneming van de Groep.
1928-1930 Uitbreiding van het hoofdkantoor aan de Van Bylandtlaan. Er werken dan 788 personeelsleden.
1929 Begin van de diversificatie binnen het bedrijf. Oprichting van de Shell Chemical Corporation in de VS als pionier op het gebied van chemische stoffen uit aardolie, aardgas en oplosmiddelen als bijproduct van de raffinaderijen
1936 Deterding treedt af en wordt opgevolgd door ir. J.E.F. Kok als directeur-generaal.
1938 De firma levert 10% van de wereldaardolieproductie. De tankervloot bestaat uit 180 schepen.
1938-1946 Bouw van een nieuw kantoor aan de Wassenaarseweg naar ontwerp van J.J.P. Oud.
1939 Begin Tweede Wereldoorlog. The Hague Party zet in Londen een schaduworganisatie van het Haagse kantoor op.
1940 Inval van de Duitsers in Nederland. De zetel van de Koninklijke wordt verplaatst naar Curaçao.
1943 Olievondsten in Oost-Nederland.
1947 Oprichting van de NAM, gemeenschappelijk bezit van Shell en Esso. Aankondiging van grote investeringen in Nederland, onder meer in de fabricage van plastics.
1949 De bundeling van de opkomende chemische industrie op het terrein van Shell Pernis gaat onder de naam Shell Chemische Fabrieken NV. verder.
1951-1954 Uitbreiding hoofdkantoorcomplex aan de overzijde van de Van Bylandtlaan naar ontwerp van architect D. Roosenburg.
1956 Sluiting Suezkanaal, eerste energiecrisis in Europa.
1959 Canadian Eagle Oil Company Ltd overgenomen. Nieuwe organisatie in Londen en Den Haag. Aardgasvondst in Slochteren.
1960 Oprichting van de OPEC.
1966 Shell trekt zich terug uit Indonesië.
1969 Uitbreiding hoofdkantoor met een nieuw complex van 19 verdiepingen aan de Oostduinlaan 75, een ontwerp van de zoon van architect J.J.P. Oud, ir H.E. Oud.
1970 Overname mijnbouwbedrijf Billiton.
1973 De oorlog in het Midden-Oosten leidt tot nieuwe energiecrisis.
1976 Shell breidt belang in kolensector sterk uit. Milieudiscussie brengen het bedrijf tot het opstellen van de Verklaring van Algemene Beleidsuitgangspunten (Business Principles), die regelmatig wordt aangescherpt.
1981-1985 Grenzend aan het oude hoofdkantoor verrijst een grootse uitbreiding naar ontwerp van de Amerikaanse architecten Skidmore, Owings & Merrill i.s.m. Luyts-De Iongh-Abels-Grasveld (LIAG)
1990 De eerste eeuw behaald.
1995 Problemen rond het afzinken van de Brent Spar.
1997 Oprichting Shell Renewables voor de ontwikkeling van duurzame energie, zoals windenergie, zonnecellen, waterstof en omzettingsprocessen voor biomassa.
2005 Naam en structuur van het bedrijf gewijzigd in Royal Dutch Shell plc met het hoofdkantoor in Den Haag. Er is nog maar één aandeel Shell, het aandeel Koninklijke houdt op te bestaan.
Afbeeldingen
Locatie(s)
Bronmateriaal
- H. Grabriëls, Koninklijke olie: de eerste honderd jaar 1890-1990, Den Haag 1990.
- J. Jonker, e.a., Geschiedenis van Koninklijke Shell, Den Haag 2007 (3dl, bijl deel en dvd’s)
- M. van Rooy, Honderzes adressen in Den Haag. De Koninklijke en de Residentie, Den Haag 1986.
- www.shell.nl