Haagvaarder 46 (hoofdartikel)

Glasheldere reclames
NV Glashandel v.h. L.J. de Wolf

“Fabriek van geornamenteerd spiegel- en vensterglas. Machinale glasslijperij. Glas-etserij. Glasverzilvering. Specialiteit in marmerglazen naam- gevel- en grafplaten.” zo vermeldt een kaart van L.J. de Wolf uit 1901. De voorzijde van het bedrijfspand aan de Riviervismarkt 4 vormde één grote reclame in glas voor de firma.

Glashandel

De NV Glashandel werd op 1 maart 1843 opgericht door J.P. de Wolf. Hij was zowel glashandelaar als huisschilder. Ook werd een verfhandel gedreven. De zaak werd door zoon L.J. de Wolf onder eigen naam voortgezet. Uit het Adresboek van 1885 valt op te maken dat naast vensterglas ook in spiegelglas werd gehandeld. Rond de eeuwwisseling was het assortiment aanzienlijk uitgebreid zoals de kaart uit 1901 al duidelijk maakte. In het Adresboek van 1902 werd reclame gemaakt voor “marmerglazen naam- gevel- en grafplaten”, die in 1898 werden bekroond met de “hoogste onderscheiding”. Kantoor en werkplaatsen waren gehuisvest aan de Riviervismarkt 4. De fabriek stond aan de Vlietstraat in Bezuidenhout West (gesloopt in de jaren 70 voor de aanleg van het Centraal Station en de Utrechtsebaan). Uit een prijscourant uit 1921 valt op te maken dat men o.a. de volgende technieken toepaste op het glas: stoomverzilvering, elektrisch slijpen, etsen en zandblazen. Een kleine greep uit de grote diversiteit van producten: spiegel- en vensterglas, geornamenteerd en geétst glas, legglazen voor etalages, verzilverd spiegelglas, glasjaloezieén, geperforeerd glas voor ventilatie, snijdiamanten en dun spiegelglas voor kastdeuren, rijtuigen en automobielen.

Erfgoed

Wat bleef er over van “De Wolf”, zoals de firma in de volksmond genoemd werd, na de liquidatie in 1966? Het pand aan de Riviervismarkt, ontdaan van de reclames; een klein deel van het archief, opgenomen in het archief van de Nutsspaarbank en een aantal producten. Enkele glasreclames zijn duidelijk terug te voeren op de firma.

Fockink

In de Voorburgse Herenstraat liet de Amsterdamse firma Wijnand Fockink zijn pand opsieren met een vijftal zogenaamde marmerglasreclames. In zwart gepolijst marmerglas werden letters en/of afbeeldingen gezandstraald. De hierdoor opgeruwde en iets verdiept liggende vlakjes werden daarna ingelegd met bladgoud. Bijzonder van de Fockinkreclame is dat er naast goud ook diverse kleuren werden toegepast in druiventrossen en korenaren, die het edele vocht dat hier verkocht werd, aanprezen.

Zwennes

Ook de unieke glasgevel van de Firma A. Zwennes aan de Brouwersgracht in Den Haag is van de hand van De Wolf. Gevelvullend wordt reclame gemaakt voor haarden, kachels en fornuizen, voor keukenartikelen, gasartikelen en petroleumlampen, voor kachelplaten en vulemmers en voor kinderwagens, waarvan een drietal modellen ook afgebeeld zijn. Op een oude foto van het pand is op de rand boven de etalages, ook in glas, te lezen: alle soorten koralen randen enz. Hiernaast was de signering van L.J. de Wolf aangebracht.

Andere voorbeelden

Eenvoudiger van uitvoering zijn de reclames van Goedman, kunstschildersbenodigdheden in de Molenstraat en van de groothandel in chocolade en suikerwerken Clausman aan de Prinsegracht. Ook ver buiten Den Haag vond men afzetterrein. Zo werd onlangs een in Zwolle aangebrachte glasreclame weer leesbaar gemaakt. Deze winkel in verfwaren liet zijn reclame bij De Wolf vervaardigen. In een geheel andere techniek werd de reclame van Rademaker’s Hopjes, die nu nog te zien is bij bakkerij Plasman op de Frederik Hendriklaan, uitgevoerd. Bij deze technisch moeilijk uitvoerbare techniek werd de schildering aan de achterzijde van het glas aangebracht.

Bij de opheffing van De Wolf in 1966 kopte Het Binnenhof “Eeuw oude glashandel verdwijnt uit stadsbeeld”. Met de reclames liet de firma toch nog enige fraaie sporen na.

Jannie Havelaar

Bronnen: