Haagvaarder 74 (hoofdartikel)

Nederlandsche Basalt Maatschappij (NBM) – BAM Wegen regio West

In de Binckhorst is op een aantal locaties het industriële karakter nog duidelijk aanwezig. Eén van de meest spraakmakende voorbeelden hiervan is de locatie van de Haagse Asfalt Centrale met de betoncentrale aan één van de Binckhorsthavens. De site is zonder meer één van de laatste grootschalige industriële vestigingen in de stad.

Eerste asfaltproefvak van Nederland

De oorsprong van de NBM ligt in Zaandam. Al in de jaren 20 vestigde de NBM zich in Scheveningen aan de Haringkade met de eerste mobiele asfaltcentrale van Nederland. In 1923 werd het eerste proefvak van betonasfalt in Nederland gelegd aan de Nieuwe Parklaan. Het asfalt was in die jaren sterk verbeterd door een nieuwe productiemethode van het zogenaamde petroleumasfalt, dat verkregen werd door distillatie van ruwe petroleum. Van de Haringkade verhuisde de NBM naar de Slachthuiskade en in de jaren 50 naar de Zonweg.

Permanente asfaltcentrale

Aan de Zonweg verrees de eerste vaste asfaltcentrale. Voor die tijd was het gebruikelijk om met mobiele apparatuur te werken, zodat het product op temperatuur (180º) kon worden verwerkt. De ontwikkelingen gingen snel en in 1969 werd de eerste asfaltmolen vernieuwd.

Dit werd een hypermoderne installatie, een Amman asfaltmengmachine van Zwitsers fabrikaat, die een capaciteit heeft van 200 ton asfalt per uur. De centrale was één van de grootste in het land en doet nog steeds dienst. Het productieproces is volledig geautomatiseerd. Verschillende soorten zand, grint en steenslag uit 16 verschillende bunkers wordt via transportbanden door de ondergrondse tunnel naar de installatie gevoerd. Na het drogen van de grondstoffen gaat dit naar een zeefinstallatie en wordt opgeslagen in silo’s, waarin ze op de juiste temperatuur worden gehouden en ze op elk moment beschikbaar zijn. Het proces wordt vanuit een commandokamer elektronisch gestuurd en gecontroleerd. Men is in staat om zeven verschillende mengsels voor te programmeren. Ook bij het laden van de vrachtauto’s wordt de efficiency tot in het uiterste nagestreefd. Men kan in drie minuten 40 ton asfalt laden. Veel zorg is besteed aan de bestrijding van luchtvervuiling. Voor zowel droge als natte ontstoffing is naar eigen ontwerp voor een oplossing gezorgd. Het totale complex met opslagbunkers beslaat 3.000 m². In het wegenbouwseizoen is de installatie vrijwel dagelijks in bedrijf, soms volcontinue. Er wordt jaarlijks ruim 600.000 ton aan bouwstoffen verwerkt.

Betoncentrale

Op het terrein werd ook een betonmixer van de firma Heijdra gebouwd. Het geproduceerde beton werd door de firma Buijs verhandeld en de NBM gebruikte het onder meer als basis voor de wegenbouw. Tegenwoordig zijn deze bedrijven samen gebracht in het bedrijf Cement Bouw (CB). In 1967 werd een nieuwe betoncentrale gebouwd met een capaciteit van 100 m³ beton per uur. In deze periode werden ook de bunkers aan de kade van de haven aangelegd voor de opslag van de grondstoffen van zowel de asfaltcentrale als de betoncentrale. Daarboven werd een kraanbaan van 140 m lengte aangelegd met aanvankelijk één rijdende kraan, een Figeekraan met 5 ton hefvermogen. In 1964 kwam een tweede exemplaar, een Sanderskraan van 6 ton. Deze kranen vervingen de scheepskranen aan boord van de schepen voor de kade.

Laboratorium

De meest recente vernieuwing op het terrein vormt het centrale laboratorium uit 1971 aan de Zonweg. Het was op dat moment één van de grootste wegenbouwlaboratoria in Nederland. Veel research werd er door de firma gedaan en dit sloot ook aan op de ontwikkelingen in de samenleving. Zo werd in de jaren 80 voorzichtig gestart met hergebruik van oud asfalt. Tegenwoordig ligt het hergebruik al op een percentage van 65%. Daarmee is het tweeënhalf hectare grote terrein nog steeds een up-to-date bedrijf, zeker wat technische ontwikkelingen betreft. De locatie ligt gunstig: aan diep vaarwater, goed voor de aanvoer van grondstoffen en ideaal gelegen ten opzichte van het nationale autosnelwegennet. Het bedrijf maakt onder de naam BAM Wegen regio West onderdeel uit van het BAM-concern.

Koos Havelaar

Bronnen:

• Inventaris archief NBM, Nationaal Archief, bnr. 2.20.47
• H. Buiter, Riool, rails en asfalt, Zutphen 2005, p.90.
• Archief Hinderwetvergunningen, (bnr. 1426-01), inv.nr. 8819.
• Voor de recenter tijd is gebruik gemaakt van de informatie verkregen uit het interview van J.J. Havelaar met A. Draak, oud-werknemer NBM, Monster, 7 maart 2012.