Haagvaarder 63 (hoofdartikel)
Willems’ Bakkerijen
Op een binnenplaats tussen Bilderdijkstraat 141/141a en Toussaintkade 55 zijn nog altijd restanten te zien van Willems’ Bakkerijen, het bedrijf dat hier tot 1973 gevestigd was. De firma kwam voort uit een aaneenschakeling van fusies, liquidaties en overnames. Het verhaal begint met de Haagsche Broodfabriek die zich in 1887 aan de Bilderdijkstraat vestigde.
De Haagsche Broodfabriek
De concurrentie tussen Haagse bakkerijen is altijd groot geweest en in de twintigste eeuw zelfs moordend te noemen.
De Haagsche Broodfabriek verstevigde zijn marktpositie door uitbreiding en modernisering van het machinepark. In 1902 breidde het bedrijf met drie ovens uit en in 1916 deed de eerste elektrische motor zijn intrede. Eind 1920 vroeg de Haagsche Broodfabriek een vergunning aan voor de plaatsing van een hete luchtoven en een gaskettingoven met elk een elektromotor, ter vervanging van zes oude ovens. Met in totaal 15 elektrische motoren werden de deeg-, de eierkluts-, krentenwas-, beschuit-, transport-, liftmachine en de amandelwals aangedreven. In 1932 telt het bedrijf 25 elektrische motoren.
Een betere marktpositie werd ook bereikt door het nemen van belangen in andere bakkersbedrijven, het aangaan van een strategische samenwerking of fusie. Begin jaren twintig ging de Haagsche Broodfabriek samen met bakkerij De Oude Vette Hen die aan De Driehoekjes zat. Het bedrijf heette voortaan ‘NV Vereenigde Bakkerijen De Haagsche Broodfabriek en De Oude Vette Hen’ en was gevestigd aan de Bilderdijkstraat.
Broodoorlogen en stakingen
Haagse bakkers kwamen regelmatig in het nieuws door broodoorlogen waarbij een bakker onder de vastgestelde broodprijs dook. Veel bakkerijen maakten zich daar schuldig aan. En dat zorgde voor veel commotie in de bakkerswereld. Pas na langdurige onderhandelingen rekenden ze weer de wettelijke prijzen. Ook stakingen zorgden voor veel onrust.
Moeilijke tijden
De economische crisis van de jaren dertig zorgde voor sluiting van filialen, liquidaties en overnames. In de strijd om de klant lieten bakkers zelfs bezorgers van de concurrent volgen om zo de adressen van diens clientèle te achterhalen. Ook persoonlijke financiële tragedies kwamen voor. Directeur Hermanus Zondag van de Vereenigde Bakkerijen zag er eind 1931 geen gat meer in. Hij fingeerde een roofoverval op zijn kantoor aan de Bilderdijkstraat. Hij hoopte met de inhoud van de kluis,ƒ 9.000, -, zijn beursverliezen goed te kunnen maken. Maar de politie vertrouwde zijn aangifte niet, niemand had iets gezien en het dunne touw waarmee Zondag was vastgebonden, was erg ongeloofwaardig. Na uren van verhoor bekende Zondag en was daarmee meteen directeur af. De Vereenigde Bakkerijen fuseerden kort daarna, in 1932, met Simons’ Bakkerijen. Govert Simons werd toen directeur van de ‘N.V. De Haagsche Broodfabriek, Simons’ Bakkerijen en De Oude Vette Hen’. In 1936 gaat de combinatie failliet. Toch werd de bakkerij voortgezet maar dan samen met Willems’ Bakkerijen.
Willems’ en Van der Burg’s Bakkerijen
Van der Burg’s Bakkerijen aan de Zuid-Oost Buitensingel fuseerde eind jaren dertig met Willems’ dat in 1932 was opgericht aan het Westeinde. Het bedrijf vestigde zich aan de Bilderdijkstraat 141a, maar had het hoofdkantoor aan de Jacob Catsstraat waar de firma Hus huisde. Er volgt nog een fusie, de naam Willems-Simons Bakkerijen duikt op. Inmiddels is aan de namen van de opeenvolgende commissarissen en directeuren af te lezen dat de firma Hus een stevige vinger in de pap heeft. Na de oorlog blijft het moeilijk voor de grotere bakkerijen. Steeds meer filialen worden opgeheven en in 1971 gaat het bedrijf Willems-Simons over naar de N.V. Meel- en Broodfabriek ‘De Zeeuw’ van B. Hus. Uiteindelijk moesten steeds meer loten van de eens zo bloeiende industrietak het hoofd in de schoot van de Rotterdamse graan- en broodgigant Meneba leggen. Voor Willems’ Bakkerijen viel het doek in 1973.
Emiliet Albers
Bronnen:
- Jaarboek Die Haghe 1904
- Het Vaderland
- Haags Gemeentearchief
- Nationaal Archief 3.17.13.03, (inv.nrs. 20, 129, 1045, 150, 175, 1016 Kamer van Koophandelarchieven)
