Haagvaarder 40 (hoofdartikel)
Bouwen met keramiek
A.N. de Lint’s Industrie-en Handel Maatschappij N.V.
Op 2 januari 1835 startte A.A. de Lint een zand-en grinthandel aan de Westvest in Delft. Anno 2004 staat op diezelfde plaats een pand, waar boven de ingangspoort in tegels vermeld staat TEGELMAGAZIJNEN met in de gevel een aantal terracotta’s die de werkzaamheden van de tegelproductie uitbeelden. Wat is de geschiedenis van dit pand en hoe kwam de firma in Den Haag terecht?
Van vader op zoon
Zoon A.N. de Lint nam in 1858 de zaak over. Hij was naast koopman ook lid van de Kamer van Koophandel en gemeenteraadslid in Delft. Blijkbaar had hij ook een relatie met Den Haag. Hij stichtte omstreeks 1874 de Alexanderhof aan de Bankastraat. Een hofje met 38 woningen, dat mogelijk vernoemd werd naar de nabij gelegen Alexanderkazerne.
Kleinzoon A.A.L.de Lint vestigde in 1892 een bijkantoor in Den Haag, aan de Amstelstraat. In een advertentie in het Adresboek voor ‘s Gravenhage wordt de firma omschreven als ‘Algemeene Handel in bouwmaterialen’ met ‘schelpkalkfabrieken in Maassluis en Rijswijk’. Tot in de jaren dertig werd in vier kalkovens langs het jaagpad in Rijswijk kalk gebrand.
De Porceleyne Fles
In 1898 kwam een relatie tot stand met de Delftse aardewerkfabriek De Porceleyne Fles. Deze samenwerking leidde tot veel grote opdrachten. Tussen 1910 en 1930 werd veel decoratief bouwaardewerk toegepast. In veel gebouwen werd zowel de binnen- als de buitenkant bekleed met geglazuurd bouwaardewerk, keramische reliëfversieringen en tegeltableaus. Voorbeelden hiervan zijn: De Gruyter winkelpanden, interieur van het Vredespaleis, apotheek Nanning, nu Hofapotheek aan de Korte Poten en de sigarenwinkel Compania Cadena, Prinsestraat, hoek Juffrouw Idastraat.
De Lint sloeg zijn vleugels uit; er werd werk aanbesteed in o.a. Duitsland, Engeland en in Indië. In 1930 opende De Lint zelfs een filiaal in Batavia.
Ook andere firma’s, zoals de firma Martin & Co uit Amsterdam, werkten samen met De Porceleyne Fles. Uit correspondentie uit de periode 1929-1941 blijkt dat Martin en de Lint elkaar stevig beconcurreerden. Na een aantal vergaderingen werd besloten, dat Martin zich beperkte tot Amsterdam en tot ‘vertrouwelingen’ van de firma. Overige werkzaamheden in Nederland en werk in Indië werden aan De Lint gegund.
Den Haag
In de jaren twintig liet De Lint een opslagterrein aanleggen in de Laakhaven, aan de 3de van der Kunstraat. Het terrein omhelsde naast pakhuizen voor kalk, tras en cement, opslagplaatsen en loodsen, een autogarage, een stal en kalkputten.
In diezelfde tijd opende De Lint een tegelhuis aan de Stationsweg. Op de bruine gemetalliseerde gres-tegels aan de voorzijde was de naam aangebracht. Binnen was een showroom met voorbeelden van mogelijkheden in tegels en bouwaardewerk, zoals lambriseringen, schoorsteenmantels, trappen en fonteinen. Ook in Delft en Rotterdam waren showrooms.
Vanaf 1933 bevond de hoofdvestiging van A.N. de Lint’s Industrie-en Handel Maatschappij NV zich in Den Haag. De vestiging aan de Westvest in Delft bleef bestaan als tegelmagazijn en glas-in-lood atelier. Hier werden o.a. een aantal glas-in-lood ramen voor de Nieuwe Kerk in Delft vervaardigd.
In de naoorlogse jaren werden o.a flats, zwembaden en winkelcentra gebouwd. Veelvuldig werd hierbij tegelwerk en glasmozaïek toegepast. Naast tegelwerk van De Porceleyne Fles werden bouwmaterialen betrokken uit Engeland, Canada en Zweden.
In 1963 ging De Lint een fusie aan met NV Driessen uit Arnhem en met de grote concurrent uit de jaren dertig NV Bouwhandelmaatschappij v.h. Martin & Co uit Amsterdam . Het pand aan de Stationsweg werd verlaten, de firma betrok als DLM een nieuw gebouw aan de 1ste van de Kunstraat. In 1970 werd de Haagse vestiging opgeheven.
Jannie Havelaar
Bronnen:
- Archief De Lint in HGA
- Archieven De Porceleyne Fles
- Adresboek voor ‘s-Gravenhage
- B.D. Verbrugge, De Porceleyne Fles, tegeltableaux en bouwaardewerk 1876-1940, Delft, 1984
- J. van Erkel/A.de Koster, Van Plateelbakkerij tot Royal Delft 1653-2003, Delft, 2003
Met dank aan:
- Mw. J. van Erkel, Royal Delft, Koninklijke Porceleyne Fles
