Haagvaarder 11 (hoofdartikel)

De sierkan onvervalschte melk en zwaar werk

In 1879 opgericht, is De Sierkan in Den Haag uitgegroeid tot een waar zuivelimperium. Wat de werkgelegenheid betreft kan de Sierkan zich meten met andere belangrijke Haagse bedrijven zoals op boeiende wijze aan pletterij Enthoven of meubelfabriek Horrix.

Onvervalschte melk in koperen kannen

De Sierkan heeft tot doel zuiveren ‘onvervalschte’ melk te verkopen. In de vorige eeuw was het meer gewoonte dan uitzondering dat met water verdunde melk met toevoegingen als krijt, soda, meelsoorten, lijnolie of schapenhersenen wordt verkocht. Met alle gezondheidsrisico’s van dien.
De melkbezorgers lopen met een wagentje met twee grote, geelkoperen kannen. Hierdoor krijgt de melkinrichting de bijnaam ‘De Sierkan’ die in 1894 wordt toegevoegd aan de officiële naam. De Sierkan wil “.. goede melk in alle deelen van de stad beschikbaar stellen.” Daarom wordt de melk ook in kiosken en winkels verkocht. Het bedrijf groeit snel. In 1929 telt de Sierkan:

eenenvijftig winkels en vier kiosken;
drie strandtenten;
339 wijkwagens
819 medewerkers.

Naast melk worden andere producten verkocht zoals boter, papsoorten, vla’s, roomijs en zelfs vleeswaren.

Werken bij de Sierkan

De werkomstandigheden voor het personeel zijn vaak erg zwaar en de lonen laag. Werknemers en directie komen daardoor nogal eens op gespannen voet met elkaar te staan. In 1916 wordt gestaakt voor loonsverhoging en een eigen arbeidsreglement. De directie ontslaat 30 arbeiders en stelt zijn eigen arbeidsreglement op. Om de vakbonden buiten de deur te houden worden twee eigen verenigingen opgericht: ‘Recht na Plicht’ voor de knechten en: ‘Waarheid en Orde’ voor andere personeelsleden. Een bondspamflet uit 1929 getuigt: “(..) Zoals de toestand aan de Sierkan dateert uit lang vervlogen tijden, zoo berust ook de houding van de directie van de Sierkan tegenover de organisaties.” De directie besteedt geen aandacht aan dit pamflet en een collectief arbeidscontract door de bond gepropageerd krijgt geen kans.
Door de grote loyaliteit van het personeel heeft de directie lang kunnen volharden in haar weigering om met andere dan de eigen vakverenigingen te onderhandelen.
Het duurt tot na de Tweede Wereldoorlog voordat de zware arbeidsomstandigheden van de werknemers serieuze aandacht krijgen. In 1959 wordt een onderzoek gedaan naar de werkbelasting van melkbezorgers. Met name het trappen klimmen in flatgebouwen en het sjouwen van melkkratten is een zware belasting.
Inmiddels kent de Sierkan personeelsvertegenwoordigingen met vakbondsleden zoals de Fabriekscommissie en de Kern van wijklopers.

De Schakel

Onlangs kwam de SHIE in het bezit van enkele nummers van De Schakel, het maandelijks orgaan van de Sierkan’s Ontspanning Vereniging (S.O.V.). Ook uit deze bron uit de jaren 50 spreekt een sterke loyaliteit van het personeel aan het bedrijf.
De personeelsvereniging was zeer actief en kende een scala van onderverenigingen als: de harmonie, het dameskoor, de tafeltennisvereniging, het dansorkest, de toneelvereniging, de klaverjasclub, de biljartvereniging, de schaakvereniging en een voetbalclub. De activiteiten van de onderverenigingen zijn elke maand uitvoerig beschreven. Ook geeft De Schakel verslagen van personeelsuitjes en worden jubilarissen gehuldigd. Het was geen uitzondering om 40,50 of meer jaar in dienst zijn van de Sierkan.

Het doek valt

Vanaf de jaren vijftig valt de Sierkan onder de Collectieve Arbeidsovereenkomst voor de zuivelindustrie en werkt men samen met de Consumptie Melk Centrale (CMC). Via de CMC wordt de Sierkan onderdeel van de Nederlandse Melkunie en houdt uiteindelijk in de jaren zestig op als zelfstandig bedrijf te bestaan.
Wat gebleven is, zijn enkele winkelpanden met gevelopschriften en een boeiend archief.

Emiliet Albers

Bronnen: