Nieuws 30 maart 2012
Boekbespreking Tekens aan de wand.
Geschilderde muurreclames in Nederland.
Onder de titel “Tekens aan de wand. Geschilderde muurreclames in Nederland” is een fraai geïllustreerd naslagwerk verschenen over geschilderde muurreclames. Met het boek beogen de auteurs een eerste landelijke inventarisatie van gerestaureerde muurreclames te presenteren.
De muurreclames in de grote steden waren veelal het uithangbord van de lokale middenstand. De reclame werd op de gevel of zijgevel aangebracht, vaak op een blinde muur, maar altijd goed zichtbaar vanuit de straat. De uitvoering gebeurde in de meeste gevallen door lokale schilders die al dan niet geoefend waren in het reclame schilderen.
Tekens aan de wand is een cultuurhistorisch overzicht geworden, waarin de auteurs belichten wat het belang van de muurreclame was en hoe deze tot stand kwam. Aan de hand van historisch beeldmateriaal is goed te zien hoe gewoon en algemeen deze muurreclames in het verleden waren. Zijmuren die soms van onder tot boven volledig beschilderd waren met meerdere muurreclames in verschillende kleuren en formaten die allemaal om de aandacht riepen. Muurreclames werden vooral in de eerste helft van de vorige eeuw gebruikt. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gebruik snel minder. Daarom is het aardig dat de auteurs ook ingaan op het proces hoe de muurreclames uit het oog verdwenen – niet alleen omdat zij als lelijk werden beschouwd, maar ook door de komst van nieuwe reclame vormen, zoals affiches, emaille reclameborden en de neonreclames.
De “historische” muurreclame aan deze zijmuur van een café in Kampen heeft aan actualiteit nog niets ingeboet!
Muurreclames zijn bijna overal te vinden. Meestal maakten zij reclame voor lokale ondernemers, al zijn er ook voorbeelden te vinden van landelijke producenten, zoals Van Nelle en Heineken. Soms werden de muurreclames echter voor een heel specifieke doelgroep gemaakt. Een muurreclame voor de Batavier Lijn, de oudste “geregelde lijn” tussen Rotterdam en Londen zou men niet zo snel in Valkenburg (Limburg) verwachten. Valkenburg ontwikkelde zich rond 1900 echter tot een kuur- en vakantieoord voor de betere stand en trok zodoende een landelijke publiek.
Van tien verschillende plaatsen, verspreid over het hele land, van Groningen tot Valkenburg (Limburg) en van Den Haag tot Kampen wordt de geschiedenis van de muurreclame met veel fraaie afbeeldingen uit het verleden en heden beschreven. Vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw kwam de belangstelling voor deze oude muurreclames weer tot leven. Eén van de eerste steden waar dit gebeurde was Kampen, waar Bart Oost al in 1980 het initiatief nam voor de restauratie van een muurreclame voor beschuit “v.d. Put’s beschuit is kracht beschuit”.
Een apart hoofdstuk in “Tekens aan de wand” is gewijd aan de praktische kant van de restauratie van muurreclames. Het gaat in op de verschillende zaken die daarbij aan de orde komen zoals het vooronderzoek, de afstemming met gemeente, eigenaar, restaurator en op de uitvoering zelf. Hierdoor is het boek meer dan alleen een mooi plaatjesboek, maar is het ook een praktische handreiking voor wie met dit onderwerp te maken krijgt.
De auteurs Havelaar en Nijhof zijn als geen ander met het onderwerp vertrouwd. Koos Havelaar is voorzitter van de Stichting Haags Industrieel Erfgoed die in 2005 de campagne “Muurvlakte te huur” startte. Een campagne die gericht is op het herstel en restauratie van muurreclames in Den Haag.
Peter Nijhof is voorzitter van de Stichting Tekens aan de Wand. Deze stichting zet zich in voor het behoud en restauratie van muurreclames in Nederland.
In totaal zijn tot 2012 al tussen de 150 en 200 muurreclames in Nederland geconserveerd of gerestaureerd.. Het zijn in alle opzichten ware blikvangers, zoals ze ooit ook bedoeld waren. Hopelijk kan dit boek een bijdrage leveren in de blijvende waardering voor muurreclames in Nederland.
Tekens aan de wand. Geschilderde muurreclames in Nederland.
Samenstelling: J.J. Havelaar en P. Nijhof.
Uitgeverij Trichis Publishing, Rotterdam 2012.
De prijs van het boek bedraagt € 25,- maar donateurs van de SHIE betalen voor dit boek slechts € 20,-. Zie de pagina publicaties.
