Je leest er makkelijk overheen, maar de eerste elektriciteit was gelijkstroom. De strijd tussen gelijk- en wisselstroomaanhangers is gewonnen door het over langere afstand met minder verliezen transporteerbare wisselstroom.
Historisch overzicht
1888 Hofsingelcentrale met een gelijkstroomvermogen van 600 KW in bedrijf. Tot 1892 directeur Willem Johannes Wisse.
1890 Ir. Nicolaas Jan Singels door Siemens & Halske benoemd tot technisch directeur van de Hofsingelcentrale.
1890 HTM centrale met acculaadstation aan Harstenhoekweg.
1891 Overname Hofsingelcentrale door Siemens & Halske.
1893 Elektrische gelijkstroomcentrale Maatschappij Zeebad Zwolsestraat in bedrijf (tot 1918).
1903 EMS centrale Scheveningen.
1904 Start bouw gemeentelijke elektriciteitsfabriek op locatie ’t Kleine Veentje. Nutsvoorziening bestaande uit de in 1904 door gemeentearchitect A. Schadee ontworpen en in 1914-1916 uitgebreide oorspronkelijke Electriciteits Fabriek.
1905 Plaatsing trafozuilen in de stad voor omzetting van 3 KV naar netspanning.
1906 Start stroomlevering aan HTM in februari en aan particulieren vanaf maart.
1914 Na het plotselinge overlijden van directeur Singels benoemt de gemeente Ir. G.J.T. Bakker tot directeur.
1919 In gebruikneming onderstation in Anna van Buerenstraat.
1920 Onderstation in Voorburg.
1925 Onderstation in Bezuidenhout.
1928 Onderstation in Scheveningen.
1930 Onderstation in Appelstraat.
1936 Start restwarmte levering aan eigen gebouwen en de nabij gelegen telefooncentrale
1937 Onderstation in van Tuyllstraat.
1938 Bouw 125 KV station bij Voorburg t.b.v. koppellijn Rotterdam-Den Haag.
1939 Onderstation in Jan Wapstraat.
1942 Onderstation in Diepenburchstraat 3.
1949 Uitbreiding fabriek met trafostation
1951 Onderstation Vleerstraat van architect G. Hamerpagt in gebruik genomen.
Vanaf jaren 50 Onderstations o.a. op Westduinweg, Schenkkade, Hengelolaan, Vleerstraat, Nieuwe Schoolstraat, etc.
1954 Realisatie landelijk koppelnet met bewakingscentrum in Arnhem
1954-1957 Hoge machinehallen gebouwd bij de fabriek aan de zijde van het Afvoerkanaal
1962 In gebruikneming koppelpunt Den Haag Oost/Rijswijk
1978 Uitbreiding warmtelevering centrale naar woningen Westeinde en Kortenbosch
1980 Hulpwarmtecentrale Bezuidenhout in bedrijf.
1983 Nieuwe warmtekrachtcentrale in bedrijf gesteld.
1986 De gemeente Den Haag besluit het Gemeente Energiebedrijf te verzelfstandigen.
1994 GEB fuseert met GEB Rotterdam en RED Dordrecht tot Eneco
2001 In gebruikneming 150 KV station bij oude centrale
2005 Nieuw contract tussen E.ON en ENECO over warmtelevering in Den Haag toto 2023.
Afbeeldingen
-
- De Constant Rebecqueplein – Gemeentelijk Energiebedrijf. Zuidoostgevel, ca. 1905.
-
- Gevers Deynootstraat, medewerkers van de elektrische centrale voor accumulatoren, ca. 1895.
-
- Werkzaamheden bij een trafozul van het GEB aan de Stadhouderslaan, hoek Prins Mauritslaan, 1915.
-
- De Hofsingel waar zich de eerste elektriciteitscentrale van Den Haag vestigde, ca. 1910.
-
- Directeur Willem Johannes Wisse van eerste energiecentrale, de Hofsingelcentrale, van Den Haag.
-
- De Constant Rebecqueplein, G.E.B., Electrische Centrale, 1912.
-
- De Constant Rebecqueplein, het G.E.B., de fabriek vanaf het kanaal gezien, 1925.
-
- De Constant Rebecqueplein, elektriciteitsfabriek in aanbouw met diverse heren waaronder N.J. Singels, directeur van de fabriek, 1906.
-
- De Constant Rebecqueplein met de historische gevel en recenter aanbouwen, 1937.
-
- Gemeentelijk Energiebedrijf, dhr. Ottings van de tekenkamer van het G.E.B., ca. 1930.
-
- De Constant Rebecqueplein, G.E.B. machinehal, 1925.
-
- De Constant Rebecqueplein, G.E.B. het ketelhuis, 1933.
-
- Gemeentelijk Energiebedrijf, personeel G.E.B. met 2e rij van voren, 4e van links G. Jongbloed, ca. 1930.
-
- Viering van het 50-jarig bestaan van het G.E.B., van links naar rechts: mevrouw Bakker, directeur Bakker, adm. Benoist, ir. Frings en adj. adm. Beek, 1931.
-
- De Constant Rebecqueplein, G.E.B., interieur grote machinehal, 1930.
-
- De Constant Rebecqueplein, de centrale van het G.E.B., 1956.
-
- De Constant Rebecqueplein, turbine van het G.E.B., 1936.
-
- De Constant Rebecqueplein, interieur van de centrale van het G.E.B., de controlekamer, 1956.
-
- Janssoniusstraat 1, onderstation ‘Jan Wap’ (Gemeentelijk Energiebedrijf), ca. 1937.
-
- Interieur onderstation aan de Van Tuyllstraat.
-
- Front van de Electriciteitsfabriek aan het De Constant Rebecqueplein.
-
- De uitbreiding uit de jaren 50 van de Electriciteitsfabriek, de machines zijn verwijderd en alleen de kale constructie resteert.
Locatie(s)
Bronmateriaal
- K. Havelaar en M. Teunissen, Groote zoon van de stad, Adam Schadee, Zutphen 2016 (VOM-reeks 2016-2).
- L. Kanneworff en C. Postma, ‘Het licht zal nooit uitgaan’, 100 jaar Centrale Den Haag, Rotterdam 2008.
- L. Kanneworff, “Magazijn, Gemeentelijk Electriciteits Bedrijf”, in K. Havelaar (red), Nieuw in Oud 20 jaar herbestemming Haags industrieel erfgoed, Den Haag 2013, p. 97-101.