Haagvaarder 24 (hoofdartikel)
De BEMA van pepermunthandelaar tot farmaceutische fabriek, Fruitweg
Een toevallige kennismaking met de producten van BEMA vond plaats op een boekenbeurs in een productcatalogus uit 1937 van de firma B. Meindersma (BEMA). Veel was op dat moment nog niet van de firma bekend, behalve dan het fraaie fabrieksgebouw aan de Fruitweg 25-27. De catalogus van deze farmaceutische onderneming zette aan om de archieven in te duiken.
Westerbaenstraat
De sporen van de firma Meindersma gaan terug tot 1895. In dat jaar werd de toenmalige handelsfirma in drogisterij- en parfumrieartikelen in Sneek opgericht. In 1913 verhuisde de firma naar Den Haag en vestigde zich aan de Westerbaenstraat 154-156. Het Adresboek van ‘s-Gravenhage van 1924 vermeldt de firma als grossier in verpakte geneesmiddelen en parfumerieën.
F.R. Vechtmann
Enkele panden verderop in de Westerbaenstraat, op de nummers 142-144, was op dat moment gevestigd de firma F.R. Vechtmann. Dit Haagse bedrijf produceerde pepermunt en pastilles. Voor de aandrijving van de machines werd in 1895 een gasmotor geplaatst van 3 PK. In 1925 werd het pand 146 erbij getrokken. Twee elektromotoren diende voor de aandrijving van een suikermolen, een comprimeermachine, een pastillemachine en twee mengmachines. De overige apparatuur, die in de tamelijk eenvoudige bedrijfsruimten (vermoedelijk omgebouwde dubbele woonhuizen) aanwezig was, waren twee smeltketels en een kachel. In 1930 wordt weer uitgebreid en aan het machinepark een afpoedermachine, een drukmachine, een gietmachine en twee smeltketels toegevoegd. Behalve de pepermunt en pastilles worden er nu ook jujubers vervaardigd. Waarschijnlijk werd in 1938 de productie van Vechtmann overgeomen door de firma Meinderma, die volgens een krantenbericht uit 1955 in dat jaar een productieafdeling startte. De naam Vechtmann komt na 1938 in geen enkel stuk meer voor.
De BEMA-catalogus
De prijscourant van BEMA uit 1937 bevat een zeer uitgebreid assortiment van drogisterij- en apothekersartikelen. Op de 236 pagina’s passeren alfabetisch alle producten met diverse merkreclames die dan in de handel zijn, waarbij uiteraard wordt benadrukt dat de alleenverkoop van deze producten bij de firma Meindersma berust. Een aparte categorie vormen de BEMA-producten. Hieronder vallen onder meer pepermunt, hoestartikelen en suikerwerken, drop en vruchtenessences. Naast de catalogus maakte de firma ook gebruik van standaardmailings van de bekende merkartikelen. Zo vermeldt een reclamekaart uit 1927: “Aan H.H. Grossiers: LENTEWEER IS KAUWGOM-WEER!”. Hierin staat een oproep om snel Wrigley’s P.K. Kauwgom te kopen en de firma te vragen om reclamemateriaal toe te laten sturen, zodat men kan profiteren van de lopende reclamecampagne. Want: “1928 zal weer een groot Kauwgom-jaar worden en U zult de gelegenheid krijgen in dit artikel flinke zaken te doen”.
Fruitweg 25-27
Op 23 maart 1955 werd de eerste paal geslagen voor de nieuwe vestiging van Meindersma op het nieuwe industrieterrein aan de Fruitweg. Dit terrein was oorspronkelijk bedoeld als vestigingsgebied voor bedrijven die gelieeerd waren met de groente- en fruitmarkt, die lag op het naastgelegen terrein aan de Marktweg. In die tijd had de firma in Den Haag 160 werknemers in dienst. De lokatie aan de Westerbaenstraat was daardoor veel te klein geworden. Aan de Fruitweg verrees een moderne fabriek met een inhoud van 23.000 m2, waarvan tweederde als productieafdeling en magazijnen. Het gebouw werd ontworpen door de Leeuwardense architect G.A. Heldoorn en het interieur werd verzorgd door W.H. Gispen. Het complex oogt nog steeds als een moderne fabriek met zijn glaswanden en lichtkappen. Opvallend is het decoratieve metselwerk en zijn ook de halfverdiepte opslaghallen en de fietsenstalling. Uniek is ook de ruime groenvoorziening – middenin een industrieterrein! – die nog steeds ongeschonden aanwezig is.
De firma B. Meindersma is hier al lang verdwenen. Nadat de firma werd overgenomen door AKZO-consumentenproducten kwam er een vestiging van Sikkens en sinds 1987 is het complex eigendom van Sara Lee/DE, die het gebruikt als centraal laboratorium voor non-food producten.
Koos Havelaar
Bronnen:
- Adresboeken van ‘s-Gravenhage, 1895-1938
- Zo werkt Den Haag, afl. II, p. 141-143
- Prijscourant juni 1937
- Haagsche Courant, 24 maart 1957
- Hinderwetvergunningen, 1895, 1925, 1926, 1930 (HGA)
