Haagvaarder 20 (hoofdartikel)

B.T. van Rijswijk & Zonen: Carrosseriebouwer

B.T. van Riujswijk, carrosseriebouwer, Wagenstrat 20a, 1916

Oude automobielen, ook wel ‘Old-timers’ genoemd, kennen vele liefhebbers. Denk maar aan de trotse bezitters van zulke voertuigen die hun ‘kind’, vaak zelf, in puike conditie houden. Van de automobielfabrieken die ons land ooit rijk was, is de Ind. Mij. Trompenburg, vervaardiger van de SPYKER, die was gevestigd te Amsterdam wel de bekendste. Minder bekend is het feit dat er aan het eind van de vorige en het begin van deze eeuw bedrijven waren die op bestaande chassis carrosserieën bouwden.

Koetswerk

Eén van die firma’s is Van Rijswijk uit Den Haag. In 1895 vraagt de oprichter Van Rijswijk een hinderwetvergunning aan voor een rijtuigsmederij in het perceel Wagenstraat 20 met eveneens een uitgang aan de Haagpoort nummer 15. Oorspronkelijk was hier alleen een rijtuigschilderswerkplaats gevestigd. In de vergunning staat dat een “apart deel zal worden afgeschoten en ingericht tot smederij”. De “steenen vloer in de tot smederij bestemde werkplaats” moest behouden blijven.

In 1900 levert de firma van Rijswijk het koetswerk van de Peugeot voor de familie Venema. Naast Peugeots voorzien van de originele carrosserie werden er ook afzonderlijke Peugeotonderstellen, uitsluitend voorzien van een motor met zijn transmissie-organen en de bijbehorende wielen met banden geïmporteerd. Volgens aanwijzingen van de importeur werd er dan door een plaatselijke firma, o.a. Van Rijswijk, een koetswerk opgebouwd, hetgeen een aanmerkelijke besparing van invoerrechten en vrachtloon opleverde.
Een andere opdracht mag niet onvermeld blijven. Uit De Kampioen van 13 januari 1911 blijkt dat H.M. de Koningin aan de firma de opdracht heeft gegeven een carrosserie te bouwen op het chassis van een Spyker 25 H.P.

Van Alphenstraat

Uit het jaarverslag van de gemeente Voorburg van 1919 lijkt dat op 20 december 1920 een hinderwetvergunning werd verleend voor “het in gebruik nemen van een carrosseriefabriek in de Van Alphenstraat. In die fabriek zullen worden gemaakt rijtuigen zowel voor paardekracht als voor motoren”. In de wagenmakerij en in de montagewerkplaats zal gebruik worden gemaakt van acht elektromotoren. De fabriek bestaat uit een “schilderswerkplaats, wagenmakerij, magazijn, afstelplaats, montagewerkplaats, bekleederij, autobergplaats, tekenkamer, kantoor, verniskamer en een aflakkamer”.
In 1931 vraagt de N.V. Bataafsche Import Mij (BIM) een vergunning aan voor de oprichting van een benzine-installatie met een ondergrondsreservoir (inhoud 6000 liter) en een bovengrondse aftapinrichting bij het perceel van Alphenstraat 61 t/m 64. Vanaf dat moment houdt de firma Van Rijswijk zich ook bezig met de verkoop van benzine. Enkele jaren later wordt te G.I.V.A. importeur van Nederland van ‘De Soto’, een merknaam van Chrysler. Het is echter niet duidelijk of dit een activiteit van de firma Van Rijswijk is, of dat een deel van de bedrijfsruimte wordt verhuurd aan de importeur.
Door de massaproductie van auto’s werd het steeds minder rendabel om op een bestaand chassis een carrosserie te bouwen. Het importeren van een complete auto was voordeliger.

Speciale modellen

Dat wil niet zeggen dat het bouwen van carrosserieën tot het verleden ging behoren. Met name auto’s voor speciale doeleinden zoals lijkauto’s en ambulances werden nog wel gebouwd. Ook werden bestaande auto’s voor een dergelijk gebruik omgebouwd.
Ook het herstellen van schade aan auto’s bracht veel werk met zich mee. Bekend uit de naslagwerken is een wedstrijdmodel op basis van het chassis en de techniek van een Panhard Dyba Sprint. Door de bijzondere vormgeving kon die auto als een eigen model van Van Rijswijk worden gezien. Deze auto werd tijdens de RAI van 1952 aan het publiek getoond.
Omdat de prijs van de standaard uitvoering al rond de ƒ 10.000,- lag, is het bij dit ene exemplaar gebleven. Op Zandvoort boekte H.G. Arndt er overwinningen mee. De firma Van Rijswijk is tot 1987 actief geweest in de Van Alphenstraat in Voorburg.

Léon van Adrichem

Bronnen: