Ferrotypie Kirchmann

Object: auto, vermoedelijk gebouwd door firma Hagen uit Kalk bij Keulen

Locatie: privé bezit

Datering: voor 1899

Deze maand is dat de afbeelding van een van de eerste automobielen met daarin als passagiers Louis Kirchmann, oprichter van de Zuid Hollandsche Bierbrouwerij en zijn zoon Richard (links). Louis Kirchmann is een van de ondernemers die beschreven wordt in het boek Onverdoofbare ondernemingsgeest. Portretten van Haagse ondernemers, dat uitkomt op 20 november ter gelegenheid van het 10-jarig jubileum van de SHIE. Hier staat als Object van de maand deze historische auto centraal en de resultaten van de naspeuringen naar type, locatie, fabrikant e.d.

Op de foto staat een op accu’s aangedreven elektrische auto, vermoedelijk een taxi, met als inzittenden een geüniformeerde chauffeur (op z’n kraag is het zelfde wapentje zichtbaar als op het portier) en Louis Kirchmann, grondlegger van de ZHB in Den Haag en zijn zoon en opvolger als directeur Richard Kirchmann. Beiden voorzien van een bolhoed, door de zoon wat meer frivool gedragen.
De auto is mogelijk gebouwd door de firma Hagen uit Kalk bij Keulen. Deze auto’s verschenen als taxi op de weg in de grote Europese (hoofd)steden gedurende het laatste decennium van de 19e eeuw. Er zijn aanwijzingen dat het Haagse duo – vader Kirchmann was geboren in Westfalen – hier niet in Den Haag rondrijden, maar in een stad uit het geboorteland van Kirchmann sr. Zo is de schutting op de achtergrond, van boven voorzien van hartvormige versieringen, hetgeen wat minder bekend is in ons land. Het ontbreken van een kentekennummer helpt helaas niet verder.

Gedurende de laatste decennia van de 19e eeuw verschenen elektrische auto’s op de weg, aangedreven door op accu’s werkende elektromotoren. De foto moet in ieder geval voor de sterfdatum van Louis Kirchmann – 1899 – zijn gemaakt. Juist in dat jaar overigens vestigde de heer van Cour (hij was ook Duitser van geboorte en had eerder de naam von Pfannkuch), vertegenwoordiger van de elektrische auto’s makende firma Hagen uit Duitsland, zich in Den Haag. Hij behartigde ook de belangen van de firma Scheele uit Keulen, die elektrische brandweerwagens en ziekenwagens leverde. Ook de eerste Haagse ziekenwagen had een vergelijkbare tandradvoorwielaandrijving, vermoedelijk een patent van Hagen.

Het object van de maand is een Ferrotypie, een foto uit de periode 1855-1910 en afgedrukt op een blikken plaatje. De foto werd samen met andere foto’s van de familie Kirchmann ter beschikking gesteld voor de publicatie over Haagse ondernemers door een familie uit Voorhout, die daarmee reageerde op een oproep via de website van de FIEN, de Federatie voor Industrieel Erfgoed in Nederland.

Informatie:

• Dankzij ijverige naspeuringen van de voorzitter (kwaldeck@worldonline.nl) en leden van de CONAM, de Contactgroep Automobiel- en Motorrijwielhistorie, was het mogelijk het Object van de maand wat meer reliëf te geven.