Een productassortiment dat over de jaren groeit en krimpt, en groeit en krimpt… dan de tijd van overnames… en faillissement. Maar de VeHa-radiator is nog in menig huis te vinden.
Historisch overzicht
periode Kikkerstraat
1870 Vader en zoon Johannes Baptist van Heijst starten samen een smederij in de Kikkerstraat.
periode Bonistraat
1877 In de nieuwe Archipelbuurt wordt een nieuwe fabriek gevestigd, de stamp- en perswerk J.B. van Heijst aan de Bonistraat op de hoek van de Malakkastraat.
1894 Het bedrijf heeft 14 man in dienst.
1895 Er wordt een vernikkelinrichting aangekocht en geplaatst in de fabriek.
1897 In de constructiewerkplaats van Van Heijst worden de eerste rijwielen geproduceerd.
1907 Het personeelsbestand is opgelopen tot 125 werknemers
1908 Rijwielonderdelen worden voor het eerst in massaproductie vervaardigd.
periode Laakhaven
1910 Het bedrijf overweegt om terug te keren naar Brabant, maar kiest uiteindelijk voor Den Haag en vestigt zich in de dan nieuwe Laakhaven.
1912 In de Laakhaven wordt grond in erfpacht genomen en vindt de bouw van de eerste hal plaats.
1910-1914 In deze jaren export van diverse producten naar Engeland en Japan.
1918 Een nieuwe, grote, fabriek verrijst aan de Cruquiuskade en wordt in gebruik genomen.
1929 Eén van de belangrijkste inventies van het bedrijf, de stalen plaatradiator, komt in productie.
1930 De productie van stalen ramen en deuren wordt gestart in de oude Rademakerfabriek tegenover het fabriekscomplex (Neherkade).
1930 De export breidt zich verder uit tot wereldwijd.
1945 Na de oorlog wordt de principiële keuze gemaakt voor beperking van het productassortiment tot radiatoren, CV-ketels en stalen ramen.
1960-1967 In deze jaren vinden diverse bedrijfsovernames in binnen- en buitenland.
1967 J.B. van Heijst & Zonen wordt failliet verklaard, ca. 900 werknemers, waarvan 650 Hagenaars, staan op straat.
De naam VeHa-radiatoren leeft verder in de fabriek in Grobbendonk (B)
1991 VeHa wordt overgenomen door de Begemann-groep
1993 Begemann verkoopt VeHa door aan de Britse Barlo Group voor 40 miljoen gulden
Productie
1870-1900 De eerste decennia worden vooral smederij producten vervaardigd.
1880-1900 Van Heijst gaat gas- en waterleidingbuizen in woningen aanleggen.
1880 De productie van fornuizen wordt gestart.
1890-1910 Het productassortiment breidt zich uit tot gaskronen en lampen, kooktoestellen, brandkasten en haarden.
1900 Het succesvolle Jupiterrijwiel wordt geïntroduceerd.
Na 1908 Door massaproductie worden onder meer grote hoeveelheden cranks, kettingwielen, fietssturen en spoorwegmaterieel afgeleverd.
1914 en 1923 In beide jaren worden granaten geproduceerd.
1924 Aan het munitieassortiment worden ook vliegtuigbommen toegevoegd.
1929 De start van de VEHA-plaatradiator en VEHA-verwarmingsketels, in mum van tijd het belangrijkste product van de firma.
ca. 1935 Korte tijd probeert men mee te liften met de nieuwe trend van stalen buismeubelen. Het wordt geen succes en de productie wordt gestaakt.
1944-45 In de laatste oorlogsjaren worden, zoals ook in andere Haagse fabrieken, noodkacheltjes vervaardigd.
1945-67 De jaren van grote bloei met een beperkt assortiment van producten: plaat- en kolomradiatoren, cv-ketels en stalen ramen en deuren.
Afbeeldingen
-
- Het straatje waar Van Heijst als smederij begon, 1977.
-
- De eerste fabriek van de firma Van Heijst aan de Bonistraat – Malakkastraat, ca, 1910.
-
- Reclame in krant voor schoppen van de firma Van Heijst , ca. 1910.
-
- Artikel over Van Heijst in de Wereldkroniek, 1907.
-
- Het voormalige fabrieksgebouw aan de Cruquiuskade in gebruik bij de Consumentenbond, jaren 80.
-
- Hoog bezoek op de werkvloer van Van Heijst bij één van de persen, ca. 1915.
-
- De stand van de firma op een beurs in Londen, 1927.
-
- Jubileumfeest J.B. van Heijst en zonen, 60 jaar, het personeel in één van de hallen aan de Cruquiuskade, 1930.
-
- Jubileumfeest J.B. van Heijst en zonen, 60 jaar, de familkie Van Heijst, 1930.
-
- Jubileumfeest J.B. van Heijst en zonen, 60 jaar, de drie directeuren, 1930.
-
- Bewijs van aandeel van J.B. van Heijst en zonen, 1949.
-
- Begrafenis J.H.M. van Heijst ter hoogte van de Esvehafabriek aan de Wenckebachtstraat na de plechtige H. Mis van Requiem in de Parochiekerk van de H. Gerardus Majella, 22 maart 1949.
-
- Catalogus voor stalen ramen en deuren van de firma Van Heijst en zonen, jaren 30.
-
- Nota van de afdeling buismeubelen van Van Heijst, 1935.
-
- Bedrijfsblad VEHA-Pers van de firma J.B. van Heijst en zonen, jaren 50.
-
- Bedrijfsblad VEHA-Pers van de firma J.B. van Heijst en zonen, 1964.
-
- Bezoek van minister van Financiën Jelle Zijlstra aan de Van Heijstfabriek, ca. 1960.
-
- Een vrachtwagen beladen met plaatradiatoren voor de fabriek aan de Cruquiuskade, jaren 50.
-
- Reclame emaillebord van de firma met de naam van verkoopwinkel van de Van Heijstproducten, jaren 30.
-
- Onderzetter Van Heijst met op de kaart van Europa alle vestigingen van het bedrijf aangegeven, jaren 60.
-
- Reclamefolder Van Heijst voor paneelradiatoren, jaren 60.
-
- Reclamefolder Van Heijst voor paneelradiatoren, jaren 60.
-
- De hoofdingang van het fabriekscomplex aan de Cruquiuskade met benzinepomp voor de vrachtwagens, 1956.
Locatie(s)
Bronmateriaal
- J.J. Havelaar, “Jan van Heijst 1878-1956”, in J. Visser e.a., Nederlandse Ondernemers 1850-1950 Noord-Holland en Zuid-Holland, Zutphen 2013, p. 246-251.
- J.J. Havelaar, “J.P. van Heijst (1878-1956) J.B. van Heijst & Zonen”, in J.J. Havelaar (red.), Onverdoofbare ondernemingsgeest. Portretten van Haagse ondernemers, Den Haag 2003, p. 79-84.
- H. Hermans en J. Bovens, Van smederij tot industrie, z.p., 1966.
- Veha-Pers
- Haagsche Courant, 17 juni 1963
- W.P.M. van Wezel, “J.B. van Heijst & Zonen N.V.”, in Haagvaarder, jrg.22, nr. 86.
- Film Laakhaven: ‘Stille wateren’ (fragment)