Wat begon met diverse kleine laboratoria en werkgroepen mondde uit in hét grote Centraal Laboratorium der PTT, niet in Den Haag maar op eigen grond in Leidschendam. Een juweeltje van wederopbouw architectuur.
Historisch overzicht
1925 Het Radiolaboratorium van de PTT verricht eerste onderzoek naar korte golfverkeer op lange afstanden. (Parkstraat 29 hoek Kazernestraat)
1930 Oprichting van laboratorium voor telegrafie en telefonie.
1941 Laboratorium voor Physische Strijdmiddelen van het departement van Defensie bij de Technische Dienst van de PTT gevoegd.
1946 Centraal Laboratorium ingesteld met als taak “speurwerk te doen en ideeën tot een basisoplossing te brengen”. Het CL bestaat uit het physisch laboratorium, het chemische laboratorium, het radiolaboratorium, het transmissie laboratorium (vm laboratorium van telegraaf en telefoon) en een nieuw op te zetten apparatenlaboratorium. De bedoeling is dat al deze laboratoria in één gebouw worden ondergebracht tot die tijd in vijf gebouwen gevestigd.
1950 De PTT besluit tot aankoop van een terrein in Leidschendam voor de bouw van een CL.
1954 Het CL komt onder directe verantwoordelijkheid van de directeur-generaal van de PTT.
1955 Op 17 mei 1955 wordt het Dr. Neher Laboratorium in Leidschendam officieel geopend. Vernoemd naar de dir-gen. onder wiens leiding het laboratorium zijn vorm kreeg. Het ontwerp wordt niet door de Rijksgebouwendienst ontworpen, maar door architect S.J. van Embden i.s.m. de Centrale Afdeling Gebouwen van de PTT.
1955 Het personeelsbestand is uitgegroeid tot 292 medewerkers.
1946-1955 In deze periode zijn 327 rapporten uitgebracht.
1960 Het Posttechnisch laboratorium wordt in het lab opgenomen.
1962 Eerste proeven met de ontwikkelde codeer- en sorteermachines in postdistrict Rotterdam.
1994 Na de privatisering van de PTT verandert de naam van het bedrijf achter het lab in KPN Research.
2001 Na het buiten gebruik stellen van het laboratorium vraagt KPN Research een sloopvergunning aan voor het complex.
2010 Het Dr. Neher Laboratorium wordt één van de 100 wederopbouw Rijksmonumenten.
2018-2023 Planvorming en uitvoering van de ombouw van het Dr. Neher Laboratorium tot Neherlab Auditorium.
Belangrijkste activiteiten:
- automatische telexnet
- brugmarkeersysteem
- telefooncentrales
- TOR- en TOM-systeem, synchronisatie zend- en ontvanginstallaties
- elektronische rekenautomaat
- universeel telefoontoestel
- onderzoek op gebied van verbindingen
- postmechanisatie, sorteren post
Afbeeldingen
-
- De entree van het complex met een reliëf met het PTT-logo en de vogels die staan voor de communicatie.
-
- Maquette van het te bouwen Neher Laboratorium, ca. 1950.
-
- De brochure die ter gelegenheid van de ingebruikname van het lab door de PTT werd uitgegeven, 1955.
-
- Overzicht van de loopgang op de verdieping van één van de open laboratoriumhallen, 1955.
-
- Een meet- en testruimte in het lab, 1955.
-
- Een kijkje bij de ontwikkelingsgroep van de TOR, 1955.
-
- De werkplaats met metaalbewerkingsmachines, 1955.
-
- De nagalm-vrije ruimte waarin metingen aan telefoons en microfoons worden verricht, 1955.
-
- Bepaling van de kristal-oriëntatie met behulp van een röntgen diffractie apparaat, 1955.
-
- De PTT-Elektronische Reken-Automaat ontwikkeld door de Mathematische Afdeling, 1955.
-
- Het laboratorium kort na de start in 1959.
-
- Plattegrond met de diverse onderdelen van het complex.
-
- Luchtfoto met Dr Neher Laboratorium en het Rekencentrum van de PTT in aanbouw, 1972.
-
- Het hoofdgebouw met auditorium, kantine en directiekamer, jaren 70.
-
- Doorkijkje tussen de nieuwe bebouwing door naar het hoofdgebouw, 2013.
-
- Top van de toren met onderzoekplatforms en de schoorsteen.
Locatie(s)
Bronmateriaal
- Centraal Laboratorium PTT Dr Neher Laboratorium Leidschendam, Den Haag 1955.
- D. van de Nieuwe Giessen, Onderzoek en ontwikkeling bij KPN, Leidschendam 1996.
- K. Havelaar, “Dr. Neher Laboratorium”, in K. Havelaar (red), Nieuw in Oud 20 jaar herbestemming Haags industrieel erfgoed, Den Haag 2013, p. 68-75.