We lopen over de Pletterijkade, over bruggen, langs lantaarnpalen, op perrons van Holland Spoor of staan op een putdeksel…de stad zit vol met Enthoven.
Historisch overzicht
1824 Oprichting van de IJzergieterij en metaalpletterij E.B.L. Maritz & Comp, door E.B.L. Maritz (zoon van de geschutgieter) en L.I. Enthoven.
1830 Belangrijkste klanten zijn: Nederlandsche Handel-Maatschappij, Knopenfabriek G. van Maanen, Luikse firma L. Cockerill, Nederlandse Marine.
1830 Inrichting van een loodpletterij en -trekkerij en een ijzergieterij en -pletterij.
1837 Uitbreiding van de gieterij door aankoop van aangrenzende grond. Er zijn 300 arbeiders werkzaam.
1839 Twee nieuwe smeltfornuizen geïnstalleerd en een nieuwe fabrieksschoorsteen.
1844 Op het terrein van de fabriek wordt een gasbereidingsinrichting opgericht in samenwerking met gasfabrikant F. Droinet. Hiermee wordt ‘draagbaar gas’ geproduceerd, gebruikt voor de verlichting van de fabriek.
1848 Maritz trekt zich terug uit het bedrijf en de firma gaat verder onder de naam L.I. Enthoven & Co.
1857 Vijf stoommachines zijn bij het bedrijf in werking met een vermogen van: 30 PK voor de lood- en koperpletterij en 40 PK voor de koperpletterij, 8 PK voor de grote ijzergieterij, 4 PK voor de kleine ijzergieterij en 6 PK voor de zinkwitfabriek
1859 de samenwerking met Droinet wordt beëindigd en Enthoven richt en eigen steenkoolgasfabriek op.
1890 In totaal is zijn er zeven stoommachine werkzaam met een vermogen van 197 PK.
1891 Na de dood van Henri Louis Enthoven (de 2de generatie) wordt het bedrijf omgezet tot Naamloze Vennootschap: N.V. Pletterij, voorheen l.I.Enthoven & Co.
1894 De eerste gasmotor doet zijn intrede in het bedrijf.
1903 De IJzergieterij wordt gesloten en alleen het metaalconstructiebedrijf wordt voortgezet.
1905 De firma verlaat Den Haag en vestigt zich in Delft aan de Schie en aan de spoorlijn en wordt de productie met ca. 300 werknemers voortgezet.
ca. 1972 Het bedrijf gaat na eerdere overnames ten onder in het Nederhorst concern tijdens de staalcrisis.
Productie
Aanvankelijk vooral kopergieterij produkten, zoals platen, staven en spijkers.
koperplaten voor dubbeling van schepen (bestand tegen paalworm).
muntplaatjes voor halve centen
spijkers
kogels, bommen en granaten
loden pijpen
plaatijzer
ankers
ijzerwerk voor kluizen
molenassen
spoorwegmateriaal: spoorwielen, puntstukken, wissels, draaischijven, waterkranen en perronoverkappingen (HS en Johannesburg)
pakkisten o.a voor posterijen en buskruidkisten
ijzeren weegkraan waarvoor op de wereldtentoonstelling van 1851 een prijs werd gewonnen
vuurtorens, de eerste gietijzeren vuurtoren van Nederland te Renesse (1856)
lichtopstanden en zeekapen
bruggen
gasinstallaties en gashouders, ook exploitatie van gasfabrieken
Afbeeldingen
-
- L.I. Enthoven & Co (1824 – 1972)
-
- Tekening van de ijzeren weegkraan, ontwerp van Karel Enthoven dat op de wereldtentoonstelling van 1851 in Londen een prijs won.
-
- Bestektekening voor de standaardbrievenbus waarvan de eerste 70 door Enthoven werden geleverd, 1850.
-
- De kapconstructie voor de Ridderzaal, die in gietijzer werd uitgevoerd, 1860.
-
- Omslag van de productcatalogus van Enthoven, ca. 1862.
-
- Index uit de productcatalogus van Enthoven, ca. 1862.
-
- Index uit de productcatalogus van Enthoven, ca. 1862.
-
- De fabrikantenvilla en fabriek van L.I. Enthoven & Co aan de Trekvliet, nu Pletterijkade, ca. 1865.
-
- De fabrikantenvilla en fabriek van L.I. Enthoven & Co aan de Trekvliet met ervoor de twee gietmodellen voor destandbeelden van H.J. Coster en R. van Rijn, nu Pletterijkade, ca. 1870.
-
- Pagina uit de productcatalogus van Enthoven met de hekwerk, ca. 1862.
-
- Gashouder eerste Gemeete Gasfabriek aan de Gaslaan, ca. 1875.
-
- Pagina uit de productcatalogus van Enthoven met de straatlantaarns waaronder het ‘Haagse’model ca. 1862
-
- Detail met firmanaam en datering (1860) van de molenas van de Oude Molen te Wijchen.
-
- De Pier in Scheveningen waarvoor de Pletterij de ijzerconstructie verzorgde, jaren 30.
-
- Lantaarnpaal in Edam van de firma Enthoven, 2015.
-
- Ophaalbrug van de firma Enthoven in Edam, 2015.
-
- Prijspenning van de wereldtentoonstelling 1900 in Parijs voor een treinwagon van de firma Enthoven.
-
- Naamsaanduiding en datering 1881 op de ophaalbrug in Edam, 2015.
-
- Schilderij van drie generaties van de familie Enthoven, links Karel met jongste kind Lodewijk Jan, zijn vrouw Henriëtte Polak Kerdijk en daarnaast oprichter L.I. Enthoven, 1855
-
- De zinken beelden geproduceerd door Enthoven voor de Korenbeurs in Groningen tijdens de restauratie in atelier Idéfix.
Locatie(s)
Bronmateriaal
- P.H. Enthoven en J.J. Havelaar, De metaalpletterij en ijzergieterij L.I. Enthoven & Co, Den Haag 1996 (VOM-reeks 1996-2)
- J.J. Havelaar (red), Onverdoofbare ondernemingsgeest. Portretten van Haagse ondernemers, Den Haag 2003, p. 35-41.
- https://www.joodserfgoeddenhaag.nl/ijzergieterij-en-pletterij-l-i-enthoven-co